Karsu

Grand Finale Horn of Plenty met Karsu Dönmez

Karsu zet onbevangen de Pleinzaal op stelten uitmondend in een puur huwelijksfeest

Ik ga verderop nog van alles vertellen, maar kort samengevat: wat een heerlijk feest was dit met Karsu.

Deze slideshow vereist JavaScript.

Karsu Dönmez is voor mij een inspirerend iemand. Hard werkend, tegenslagen overwinnend, ondernemend, beïnvloed door meerdere culturen en muzikale stromingen en blij met de dingen die ze doen kan.

Karsu
Karsu en band

Dat zette ook duidelijk de hele atmosfeer van de avond. Een fantastisch samenwerkende band waar een beetje vriendelijke competitie en intensief samenspel een geweldige sfeer neerzette.

Horn of Plenty
Lichtshow

En een lichtshow die zo geweldig goed op de muziek was afgestemd en hiermee samenwerkte dat het zelfs mij opviel. Zeker op de fantastische drumsolo waarin het licht de ritmes met dansende lichten begeleidde.

Karsu

Horn of Plenty
stevige jazz/funk – ©Kees Vos Fotografie

Maar vanaf het begin:
Met drie blazers (sax, trompet, en trombone), een standaard drumset en een Latijns-Amerikaanse drumset, lead gitaar en basgitaar stond er meteen een stevige jazz funk op het podium. Karsu zette in met zang en liet zich niet uit het veld slaan door een even nog niet werkende microfoon.

Dat was snel hersteld en de flink volgelopen zaal stond lekker mee te deinen op een onweerstaanbare beat. Ze vertelde over haar tijd dat ze als jong meisje de nodige blues clubs in Amerika bezocht en de band bouwde die sfeer heerlijk op.

Deze slideshow vereist JavaScript.

Wat ik erg mooi vond was dat iedereen aan eigen solo’s toekwam. Speciaal sprong het gitaarwerk er uit, en ook het gedeelte waarin trompet en trombone een vriendschappelijke competitie aangingen waarbij de thema’s elkaar in rap tempo opvolgden en afwisselden wat tot een echt spetterend geheel leidde. Op enig moment wist de sax zelfs een Zurna (Turks blaasinstrument met een scherpe klank) goed na te doen.

En toen de twee drumsets die jazz, blues en Latijnse en Afrikaanse ritmes tegen elkaar gooiden, dan weer elkaar aanvullend dan weer in een snel heen en weer schieten van drum tempo’s. Dat begeleid door de lichten die mee dansten maakten dat de enige kritiek is dat het veel te snel voorbijging!

Deze slideshow vereist JavaScript.

Dat vond de zaal overduidelijk ook. Na alle jazz/funk/blues geweld waarop echt iedereen mee bewoog kwamen er ook iets rustiger stukken, met name een eigen compositie van Karsu in het Nederlands die meer singer/songwriter achtig was. En vandaar bouwde de spanning langzaam op richting Turks traditionele dansen, verpakt in een modern westers jasje, uitmondend in puur huwelijksfeest.

Ik vond het heerlijk om “Hele loy loy loy kibar yarim esmerim oy, Hele loy loy loy güzel yarim esmerim, Hele loy loy loy kibar yarim esmerim oy, Hele loy loy loy güzel yarim esmerim” lekker mee te zingen. Ach die prachtige donkerharige meisjes toch. Het publiek werd er niet uitzinnig op, maar heel veel scheelde dat niet.

Nabeschouwing

Theater aan de Parade
Pleinzaal Theater aan de Parade

Ik sprak nog diverse mensen uit het publiek naderhand waarbij iedereen vol lof was voor wat er net was neergezet, de muzikaliteit, samenwerking, de techniek. Toch waren er ook wat kanttekeningen die werden gemaakt. Zo vonden sommigen dat het Nederlandse stuk wat uit de toon viel vergeleken met de rest van de show. alsof het niet één geheel was.

Deze slideshow vereist JavaScript.

Ook vonden sommigen het meer Turkse gedeelte te Turks klinken. Terwijl ik zelf vond dat de traditionele Turkse muziek misschien al te ver naar het westen was afgebogen waardoor het een stukje traditionele eigenheid begon te missen.

Hier en daar zong Karsu zo mooi dat ze me aan stukken als Binafsha van Yulduz Asmanova deed denken, en dat is echt een groot compliment. Maar toen ik Yulduz er nog eens op na luisterde hoorde ik dat zij de subtielere stembuigingen die bij deze muziek horen mooi tot uitdrukking bracht. En dat miste wat mij betreft een beetje in de vlakheid van de aan het westerse toonsysteem aangepaste toonzetting van Karsu.

Karsu
duidelijk talent

Ik denk dat er voor Karsu nog veel mogelijkheden zijn om haar duidelijke talent in die richting verder uit te bouwen. Maar laat dat vooral niet afdoen aan het feit dat dit een heel erg mooie en blij makende avond was. En ik wens Karsu alle goeds op haar verdere pad.


Coverfoto: Kees Vos Fotografie

Blow the wind easterly

Horn of Plenty: Blow the wind easterly uit de Balkan

Muzikale overpeinzingen met Eric Vloemans, Kinan Azmeh en Jeroen van Vliet prachtig gespeeld

Voor deze avond van Horn of Plenty: Blow the wind easterly zocht Eric Vloeimans de samenwerking op met Jeroen van Vliet (piano) en de Syrische Kinan Azmeh (klarinet).

Blow the wind easterly

Blow the wind easterly
Kinan Azmeh

Kinan Azmeh heeft een meer dan indrukwekkende achtergrond, niet alleen verkreeg hij zijn Master of Arts bij de beroemde Juilliard school in New York, hij promoveerde ook op musicologie in New York.
Alsof dat niet genoeg is studeerde hij ook af op het gebied van elektronica. En hij was de eerste Arabier die een eerste prijs won op het Nicolai Rubinstein International Youth competition in Moskou.

Daarna volgden een lading samenwerkingen en projecten waar je een boek mee kan vullen. Hoe DOET iemand dat vraag je je toch wel verbaasd af.

Blow the wind easterly
Jeroen van Vliet

Jeroen van Vliet is een zeer bekend jazz-pianist met ook een enorme achtergrond aan samenwerkingen. Hij doceert aan het Artez instituut. Eric Vloeimans schijnt wel eens trompet te spelen (knipoog).

Het concert
Het concert Blow the wind easterly begon zonder verdere omhaal met de klarinet en trompet die (met veel lucht geblazen) heel zwoele tonen voortbrachten die naar een duduk (dubbelriet-blaasinstrument) neigden. Na een basis te hebben neergelegd viel de piano ritmisch in. Het geheel leek qua ritme en melodie sterk op het begin van The Old Castle van Mussorgsky.

Op een goed moment voelde je je in een karavaan die door de woestijn trok. En het stuk eindigde met een hervatting van het beginthema waarna de blazers langzaam wegstierven met het ietwat romantische gevoel van een tot stilstand komende stoomtrein. De Oriënt Express wellicht?

Kinan Azmeh
zwoele tonen

We werden meteen getrakteerd op het volgende stuk, ingezet op de piano. Een beetje een peinzend nummer waarin je vooral kan luisteren naar hoe de wisselende akkoorden de tonen van de klarinet telkens in een andere context plaatsen. Hierdoor komt soms enige emotie vrij.

En door, maar nu met een wat levendiger nummer in een 5/4 maat met meer jazzy invloeden en snelle loopjes.

Eric legt ons nu uit waar we in Blow te wind easterly naar hebben geluisterd. Het waren:

  • Imaginary Scenery
  • Seeker
  • Inner Mission (uit Eric’s covid periode)
Jeroen van Vliet Kinan Azmeh Eric Vloeimans
vlnr: Jeroen van Vliet, Kinan Azmeh en Eric Vloeimans

Na wederom een nogal peinzend stukje, wordt het heel wat spannender als men Fatima aan ons voorstelt. Te horen aan de muziek een mysterieuze dame die niet heel makkelijk te benaderen is (hoorde ik daar werkelijk een 12/8 ritme met een 3 2 3 2 2 patroon?), maar alle mannen het hoofd op hol brengt.

Balkan
Zo volgen nog meer stukken met ieder prachtig gespeelde klanken. Maar gelukkig komt er ook een verfrissend stuk Balkan in 7/8 wat toch altijd weer een opwindend gevoel geeft. Flink verder opgefrist door de snelle loopjes die je hier ook verwachten zou, op dat soort momenten wens je dat je niet op een theaterstoel zit!

Van de Balkan trekken we door naar Griekenland: Kardamyli is een pittoresk dorpje met mooie stenen huizen met keramische daken. Het dorp ligt te midden van olijfgaarden. En dat proef je in de manier waarop de akkoorden en de klanken heerlijk loom voorbij komen drijven.

Syrische opstand
Syrische opstand

Een thema dat Kinan natuurlijk zeer bezig houdt is de Syrische opstand in 2011. Gebaseerd op een stuk van Bartok maakt hij hier meeslepende muziek over. Waarbij hij ritme slaat op de zijkant van de vleugel terwijl een emotionele trompet klinkt.

En Eric zou Eric niet zijn als er niet nog een toegift kwam over een jonge boom.

Blow te wind easterly
finale

Eric Vloeimans, Kinan Azmeh en Jeroen van Vliet – Levanter (2018)

Esinam Dogbatse

Horns and electronics op Horn of Plenty festival

Experimentele mix van traditioneel en elektronica van Morris Kliphuis en Esinam Dogbatse slaat aan

De Toonzaal stond dinsdagavond 5 maart in het teken van horns and electronics – blazers en elektronica –  voor het Horn of Plenty festival. Eén van de mooie drives van het festival is om nieuw talent een kans te geven en om grensverleggende mogelijkheden in de muziek te verkennen.

Horns and electronics

Deze slideshow vereist JavaScript.

En dat is wat de gasten deze avond kregen. De muziek die avond combineerde allerlei stijlen en verkende nieuwe mogelijkheden. Twee soloisten: Morris Kliphuis en Esinam Dogbatse lieten twee heel verschillende stijlen horns and electronics horen.

Morris Kliphuis
horns and electronics
Morris Kliphuis

Morris is een Nederlandse hoornblazer, woonachtig in Berlijn. Hij volgde een opleiding jazzhoorn aan het Conservatorium van Amsterdam en houdt er van om genre overstijgende muziek te componeren. Hij werkt veel samen met allerlei ensembles en wordt vanwege de prachtige warme klank van zijn hoorn vaak gevraagd voor uitvoeringen.

Dinsdagavond bij horns and electronics liet hij in een vrije improvisatie horen wat de mogelijkheden zijn als je een hoorn door een loopmachine heen haalt. Stel je bij een loopmachine een ouderwetse tapedeck voor. Op de band neem je iets op. Dan knip je het opgenomen stuk af en plakt de uiteinden aan elkaar. Nu kan je de tape oneindig door de machine laten ronddraaien: loopen.

Morris Kliphuis
loops

De huidige digitale variant geeft je allerlei extra mogelijkheden, de afspeelsnelheid veranderen, opnemen terwijl je afspeelt, filteren en andere geluidseffecten toevoegen. Hij begon met mooi warm geblazen muzikale thema’s (zonder elektronica) waarin hij zijn beheersing van de hoorn liet horen (klankkleuren, blaastechnieken en mooi geïntoneerde natuurtonen).

Daarna begon hij steeds meer fragmenten in de loopmachine te stoppen. Die fragmenten werden telkens herhaald, maar stierven ook langzaam weg, en werden door gebruik van filters telkens wat veranderd. Door telkens nieuwe geluiden toe te voegen ontstond een hypnotisch geheel, een op en af golvende zee van verschillende klanken, een ware horns and electronics.

Morris Kliphuis
trance

Ik hoorde van diverse aanwezigen dat het wel iets met hun bewustzijn deed, ze belandden in een trance achtige toestand. Daarin zocht hij op de hoorn zowel extreem hoog als extreem laag op, en varieerde tussen lang aangehouden tonen en korte ‘bliebjes’. Heel mooi gedaan.

Toch vraag ik me af of het mogelijk zou zijn nog creatievere dingen met de loops te doen qua ritme, het gevoel van ‘puls’ wordt me nu nog te veel ingegeven door de herhalingstijd van de tape. Wellicht dat er met verder experimenteren nog spannender dingen zijn te doen.

Esinam Dogbatse
Esinam Dogbatse
Esinam Dogbatse

Esinam is van Belgisch Ghanese afkomst. Ze is multi-instrumentalist (dwarsfluit, elektronica, fluiten, percussie, talking drum, kalimba, synthesizer, loop machine, harmonizer) en haar warme stem mag er ook zijn. Haar debuut album Shapes in Twilights of Infinity kwam in 2021 uit. Ze combineert heel wat stijlen die ik maar jazz-electronics met etnische invloeden zal noemen.

Deze slideshow vereist JavaScript.

Ze viel met haar dwarsfluit meteen met de deur in huis, en de ritmes stonden ook direct. Met de loopmachine creëerde ze een hele context aan geluiden en ritmes, waar ze met de talking drum nog een dimensie aan toevoegde.

Ze nam je dan ook meteen mee op een prachtige reis. Voortdurend maakte ze nieuwe contexten, die telkens jazz en Ghanese etnische muziek combineerden tot een nieuw geheel. Soms voerde de fluit de boventoon, dan weer was het voornamelijk ritmisch en telkens verschoven de klankkleuren en de gebruikte ritmes.

horns and electronics
klankkleuren

Energiek en toch altijd beheerst was het een horns and electronics concert waar ik nog graag meer van gehoord zou hebben. Te horen aan het applaus was ik niet de enige.


Esinam Dogbatse – Shapes in Twilights of Infinity (2021)

Morris Kliphuis

Eric Vloeimans

Zeer geslaagde aftrap Horn of Plenty festival

Eric Vloeimans overgiet Balkan met een laagje room in het vernieuwde Theater aan de Parade

Maandag 4 Maart was de aftrap van het Horn of Plenty festival, uitgevoerd in het vernieuwde Theater aan de Parade, een speciale avond voor (oud) medewerkers.

Deze slideshow vereist JavaScript.

Na een hartelijke verwelkoming door de directeur van het theater zelf (Alex Kühne) was er een opgewekte en verwachtingsvolle atmosfeer, geholpen door de aanstekelijke jazz van Dr. Brass, hapjes en drankjes.

Natuurlijk even rondkijken in het nieuwe gebouw wat er van binnen mooi uit ziet. Maar de hoofdattractie was toch Eric Vloeimans met de mensen van Brass in Blue.

Horn of Plenty

Horn of Plenty
Eric Vloeimans – Horn of Plenty

Als u Eric Vloeimans kent hoef ik u niet te vertellen dat het weer heel hoge kwaliteit was. Mocht u hem niet kennen: het was weer muziek van heel hoge kwaliteit, waarbij hij prachtige geluiden uit zijn trompet toverde. Grijp vooral deze week uw kans om dat een keer mee te maken.

Toch gaat het met Eric ook vooral om de presentatie, kwetsbare en persoonlijke verhalen, uitleg over wat je te horen krijgt en waarom nu juist nu deze muziek, en altijd een hartelijk woord voor alle mensen zonder wie hij het allemaal niet zou kunnen doen.

Eric Vloeimans
hartelijk woord

En een ronddwalen in diverse stijlen. Of het nou bijna klassiek is, Balkan, Caribisch het kwam allemaal voorbij. Een stuk als Joyful Noise ter nagedachtenis aan de maker van zijn trompet. Of Odilia, een ode aan de berk die hij heeft geplant omdat hij van bomen houdt (als eigenaar van een bos die ik bio-divers aan het maken ben, ben ik natuurlijk meteen fan).

Of uitbeelding van de gekke heksen (Crazy Witches) die er in Vloeimans’ verbeelding spijt van hebben dat ze de mythische figuur Dido hebben vergiftigd. Het komt allemaal tot leven. Altijd heerlijk om je op mee te laten nemen zijn de Balkan melodieën, lekkere onregelmatige maatsoorten met flink wat peper er in, maar wel een beetje afgeblust met een laagje room van Eric.

Deze slideshow vereist JavaScript.

De ondersteuning van de Brass in Blue mocht er ook wezen, strakke ondersteuning, mooie klankkleuren en niet te beroerd om er de nodig dosis humor in te gooien.

Deze openingsavond van Horn of Plenty werd afgesloten door de Bossche Kornuiten. Lekkere recht voor zijn raap jazz voor de mensen die na alle subtiliteit weer eens lekker uit hun dak wilden gaan.

Horn of Plenty
Bossche Kornuiten

Een super geslaagde avond kortom. Horn of Plenty duurt nog zondag 10 maart.

 


Rafaele Andrade

Lange reeks optredens Present sound now

Met experimentele muziek weet je nooit wat je opvist volgens gitarist Eerie Wanda

Heel toevallig kwam ik de dag na het festival Present sound now passing in een restaurant Eerie Wanda (artiestennaam van Marina Tadic) tegen. Zij is een van de artiesten die bij Present festival optrad. Van haar mocht ik bovenstaande quote gebruiken. Nieuwe muzikale en creatieve uitingsvormen, hoe geef je er een podium voor? Hoe doorbreek je muzikale taboes en bied je ruimte om te experimenteren?

Present sound now passing

Present sound now passing
Pierre Bastien – ©KLANKGAT

Present sound now passing door Willem Twee Poppodium geeft hier een antwoord op. Een lange reeks optredens, die aan één stuk doorgaan. Beginnend om vijf uur in de middag tot diep in de nacht, waarbij het laatste optreden pas tegen enen begon.

In het gebouw van Willem Twee stonden drie zalen ter beschikking. En het publiek kon makkelijk telkens van de ene naar de andere zaal wandelen voor het volgende optreden.

Zo werden we getrakteerd op stukken die met de klankmogelijkheden van een instrument experimenteerden, composities die onderlinge verbinding in een cirkel van ‘zijn’ probeerden weer te geven, een zeer creatief opblaasinsect en stukken die mogelijkheden van ritme tot het uiterste doorvoerden.

Present sound now passing
voordraaicello Knurl – ©Mickey Obo Photo

Ook aandacht voor nieuwe muziekinstrumenten zoals een soort voordraaicello (Knurl) die vier sets snaren had die telkens snel voorgedraaid konden worden om zo andere klankkleuren te laten horen. Al deze dingen doen je nadenken over wat muziek nou eigenlijk is, maar zolang je klankbeelden oproept die ook echt wat met de mensen doen ben je goed bezig.

Nate Wooley

Nate Wooley
Nate Wooley – ©Mickey Obo Photo

Nate Wooley trapte stip om vijf uur de optredens af met zijn trompet. KLANKGAT heeft al een uitvoerig artikel aan hem gewijd.

Younes Zarhoni

Younes Zarhoni
Younes Zarhoni in Spiegelzaal – ©Mickey Obo Photo

In de spiegelzaal liet Younes Zarhoni ons om hem heen zitten. Hij heeft als muzikaal concept de cirkel, die hij in elk aspect van de muziek terug laat komen, tot en met de plaatsing van het publiek. Zijn muziek bestaat uit telkens terugkerende variaties op geluiden die hij heeft gesampled en zang die hij zelf inzingt met wel tot zes partijen.

Younes Zarhoni
oude mystieke teksten – ©Mickey Obo Photo

De zang is gebaseerd op oude mystieke teksten uit de Sufi traditie. En het moet gezegd, die combinatie van telkens terugkomende verstilling in de die zang, afgewisseld met de drukte van de alledaagse leefgeluiden doet wat met je. Mooi en met zorg gedaan.

Laura Agnusdei

Laura Agnusdei
Laura Agnusdei – ©Mickey Obo Photo

Laura Agnusdei vervolgde door te experimenteren met wat je met een sax kan doen als je dat combineert met loopmachines en synthesizertonen. Diverse lagen in de muziek bleven elkaar opvolgen. Door gebrek aan duidelijke ritmiek en een ‘richting’ vond ik het niet echt een compositie, maar de aangeduide ‘momenten’ in de muziek stemmen wel tot nadenken over verdere mogelijkheden.

Eerie Wanda

Deze slideshow vereist JavaScript.

Eerie Wanda doet haar naam eer aan. Met elektrische gitaar begeleidt ze zichzelf met mysterieuze klanken en teksten die de wereld vanuit een heel andere hoek bekijken. Ze sleept je daarbij mee in een soort van droomwereld. Even wennen maar wel lekker.

Yamila

Deze slideshow vereist JavaScript.

Yamila liet ons een uitgebreide serie klankexperimenten met stem en elektronica horen. Soms waren er Balkanachtige harmonieën te horen, dan weer fluitklanken en windvlagen die scherp konden aandoen. Dan weer veranderde het stuk naar mooie gestreken tonen. Op die manier bouwde ze een hele wereld aan klankbeelden op.

Karel van der Eijk

Present sound now passing
groot opblaasbaar insect – ©KLANKGAT

Karel van der Eijk was misschien wel de meest creatieve van Present sound now passing. In twee dagen tijd had hij van oude vuilniszakken en afvalplastic een heel groot opblaasbaar insect gemaakt. Het ‘beest’ had allerlei uitstulpingen met daarin van PVC gemaakte fluiten op diverse toonhoogtes.

Aan het begin van het optreden ging de compressor aan en langzaam kwam het beest tot leven, waarbij meer en meer fluiten geluid gingen maken. Dat resulteerde door de luchtdrukwijzigingen als er weer een nieuwe uitstulping openging in allerlei combinaties van klanken die van welluidend tot chaotisch heen en weer schoten.

Karel van der Eijk
Karel van der Eijk – ©Mickey Obo Photo

Kon je er de schoonheid van de natuur in horen? Een protest van hoe wij het ecosysteem om het leven brengen? Het maakte zeker wat los.

Rafaele Andrade

Rafaele Andrade
Rafaele Andrade – ©KLANKGAT

Rafaele Andrade heeft haar eigen muziekinstrument, de Knurl, ontworpen. Een soort cello met voordraaibare snaarelementen waardoor telkens andere klankkleuren hoorbaar worden. Door afwisseling van ritme en combinatie met elektronica ontstaan allerlei klankbeelden.

Ruidoscuro

Deze slideshow vereist JavaScript.

En toen barstte Ruidoscuro los met het meest heftige stuk ritme van de hele avond. In belendende zalen stonden de dakramen nog heftig mee te resoneren. Zwaar drumwerk met polyritmes, distorted synthesizerstemmen en schot achtige drum aanslagen waar een elektrische gitaar doorheen ragde. Een orgie van geluid die je slecht gedeeltelijk hoorde, maar grotendeels voelde in je lijf. Voor de liefhebber.

Pierre Bastien

Present sound now passing
Pierre Bastien – ©Martijn Frijters

Voor de mensen die nog konden horen (oordopjes werden in rap tempo verkocht) liet Pierre Bastien veel subtielere dingen horen. Hij maakt allerlei slimme kleine mechaniekjes die door middel van borstels, hamers en schrapen geluiden laten horen.

In combinatie met beeld van wat er gebeurt, laat hij horen hoe al deze mechanische dingen tot geluiden leiden. Leuk om naar te luisteren hoe al deze geluiden toch betekenis lijken te krijgen.

Present sound now passing
mechanische dingen – ©Brigitte Mulders

Indertijd leidde de introductie van elektronica tot een heftige discussie over wat nu eigenlijk muziek is. “Door mensen geordend akoestisch fenomeen binnen een afgebakend tijdsinterval” is nu wel zo’n beetje de geaccepteerde definitie. Maar wellicht dat hier door het werk van Pierre toch nog weer eens discussie over nodig is.

Er volgden nog een aantal optredens. Helaas is uw reporter nog altijd aan het worstelen met de gevolgen van post-covid en was het mooi geweest. Jammer, ik had graag Zenn nog gehoord.

Ik denk dat het belangrijk blijft voor de cultuur dat dit soort mogelijkheden tot experiment zoals  Present sound now passing blijft bestaan. Vooral invloeden van mechanica, meer tribale en etnische klanken in combinatie met elektronica zijn het waard verkend te worden zoals in de set van Kaito Winse.

Kaito Winse
Kaito Winse- ©KLANKGAT

Met dank aan Tim Sprangers, Peter Hagelaars en Rikkert Brok voor de casting van Present sound now passing.


Fotografie – Mickey Obo Photo, Martijn Frijters en Brigitte Mulders

Eerie Wanda – Internal Radio (2022)

TUMULT

Gemoedelijke elektronische muziekavond TUMULT

Willem Twee Studio's + Jazz en geïmproviseerde muziek steken weer de koppen bij elkaar

Een avondje TUMULT… ik geef meteen toe dat ik een zwak heb voor de elektronische muziekavonden in de Toonzaal, de altijd gemoedelijk en verwelkomende sfeer, de meteen interessante gesprekken met mensen, als je je koffie of biertje staat te bestellen. Het is altijd een mooie ervaring. TUMULT op vrijdag de vijfde januari is daar geen uitzondering op.

Aangekondigd waren Leo Svirsky, Akim Moiseenkov en Milan W. Helaas moest Leo het wegens ziekte laten afweten, maar gelukkig kon zijn concert ‘last minute’ door Akim worden overgenomen.

TUMULT

TUMULT
Akim Moiseenkov – ©Mickey Obo

Akim Moiseenkov houdt er duidelijk van om los van de muziek ook met de presentatievorm te spelen. Hij komt van de zijkant het podium op, en hij heeft nog een ’toegangspoort’ met glanzende neerhangende kralen gemaakt, achter zijn setup, met hulp van wat uitgerekte microfoonstatieven. Hier komt hij van achter door naar voren gelopen alsof hij de presentator is van een bekend quizprogramma.

Deze slideshow vereist JavaScript.

Luchthartig allemaal, neem het vooral niet serieus. Hij gaat relaxed achter zijn uitgebreide Elka orgel zitten, met ritme sectie, en neemt ons mee naar lang vervlogen tijden toen het Hammond orgel in allerlei clubs werd bespeeld, denk een beetje aan Stef Meeder of Cor Steyn. Maar gezegd moet worden, zijn Latijnse ritmes, het uitbeelden van hoe de Polen bij de maaltijd hun kip opeten; het is leuk.

Je moet ook wel lef hebben om tijdens een optreden te verklaren dat een knop op het orgel het niet doet, het orgel open te maken en met een camera te laten zien hoe je een elektronicabord met een wasknijper op zijn plaats houdt. Na wat gewriemel doet de knop het weer, waarna de muziek weer vrolijk verder gaat. En het neemt de hele zaal nog mee ook in de stroom van ‘hey, ben ik eind 60er jaren aangeland?

TUMULT
gewriemel – ©Mickey Obo

En misschien zit er ook wel een diepe boodschap in zijn gezegde dat zijn Elka het Hammond orgel aardig maar net niet helemaal nabootst, en de Russische Tango net niet de Argentijnse Tango nabootst. Toch is het heerlijke swingende muziek waarop het makkelijk meedeinen is.

Akim maakt het heel persoonlijk door te vertellen dat hij tijdens zijn opleiding allerlei elektronicaprojecten heeft gedaan met het maken van vreemde geluiden, en dat het dan heerlijk is om weer eens iets conventioneels te doen.

Mickey Obo
conventioneel – ©Mickey Obo

Hij laat meteen een voorbeeld zien van zo’n wonderdoos waar naast een boel schakelaars een luidsprekertje in zit, waarin dan weer bolletjes boekweit ronddansen. Geluiden uit de hele frequentieband slaan ons om de oren, van driftige krekels tot diepe bastonen met een scherp randje.

Zo af en toe weet hij de doos ook in een chaotische toestand te krijgen waarin het geluid tussen twee toestanden heen en weer slingert. Erg interessant.

Tweede set

Milan W
Milan W – ©Mickey Obo

Milan W (aka Milan Warmoeskerken) maakt er na de pauze een heel ander TUMULT optreden van. Gezeten achter een berg knoppen en een mengpaneel begint hij gitaar te spelen. Niet dat je aan het geluid kan horen dat het oorspronkelijk een gitaar is. De geluiden worden al snel omgeven door ritmes en voortdurend evoluerende klankbeelden.

Deze slideshow vereist JavaScript.

Dat varieert van diepe bastonen tot belachtige klanken die zo zijn opgerekt dat ze meer aan fluiten doen denken. Dit samenspel blijft in allerlei variaties doorgaan met ontwikkelen en de drie kwartier vliegen dan ook om.

Ik spreek iemand die voor het eerst bij zo’n concert is. Zij is eigenlijk bang dat het met een naam als TUMULT allemaal veel heftiger zou zijn, maar blijkt haar veiligheidshalve meegenomen oordoppen niet nodig te hebben en vindt het een mooie ervaring om nog eens vaker te proberen. Toch mooi als je ook nieuwelingen weet te boeien voor dit genre!

Akim verzorgt vervolgens in de foyer een mooie clubsfeer door met een Yamaha synthesizer allerlei ritmes en klanken op te roepen (bestuurd door een joystick) die een prima atmosfeer kweken om er onder een biertje nog eens met iedereen over na te praten.

Prima TUMULT avond weer, en vooral ook laagdrempelig.


Fotografie: Mickey Obo Photo

Akim Moiseenkov

Milan W

Ben van Gelder

Ben van Gelder pakkende thematieken Manifold

De veelkleurige schoonheid van perfect samenspel en de spirituele fascinatie voor het orgel

De Nederlandse altsaxofonist Ben van Gelder speelt zaterdag 11 november het stuk Manifold in de sfeervolle en voormalige synagoge De Toonzaal op het November Music festival 2023. Dat een bepaald jazz idioom, een jazzzangeres, en een pijporgel samen zo enorm mooi kunnen zijn (je kan nu eenmaal geen kerkorgel in een synagoge hebben toch?).

Ben van Gelder – Manifold

Manifold
Ben van Gelder, Fuensanta Méndez e.a. – ©Erwin Engelsma

Het nieuwe album Manifold is speciaal gecomponeerd om de interactie tussen pijporgel en een meer traditionele jazz bezetting van blazers en percussie te verkennen. Het kleine orgeltje van de Toonzaal was hier met zijn mooie fluittonen en diepe rommelende bassen perfect geschikt voor.

Ook de creatieve manier van spelen (het laten wegsterven van tonen en de klankeffecten die optraden door niet traditionele toetscombinaties aan te slaan) maakten dit stuk tot een feest van klankkleuren. Overigens kan je maar weinig terugvinden over het orgel in de Toonzaal: misschien een tip voor Willem Twee om hier eens wat meer aandacht aan te besteden.

Manifold
stoere laarzen – ©Jostijn Ligtvoet

Het Manifold concert begon met allemaal gebroken drieklanken (akkoorden waarvan je de afzonderlijke tonen niet tegelijk maar snel achter elkaar speelt) op het orgel die vlot voorbijkwamen, en daarna zette de prachtig zuivere stem van Fuensanta Méndez, de trompet en de sax in. In de stijl van de muziek was ze ook gekleed, een subtiel half doorzichtige jurk met rode en zwarte tinten, in combinatie met stoere laarzen op dikke zolen. Haar stem deed bijna instrumentachtig aan, waardoor prachtige samenklanken ontstonden.

Ze deed me enigszins denken aan het stemgeluid van Gayle Moran uit haar glorietijd bij Return to Forever. Vanaf toen was het een groot lang feest van geconcentreerd samenspel, waarbij de afzonderlijke spelers volkomen egoloos bijdroegen aan het geheel en toch op zijn tijd hun individuele bijdragen konden geven.

Manifold
eendengekwaak basklarinet – ©Jostijn Ligtvoet

Ook een beetje humor ontbrak niet, het gebeurt je niet elke dag dat je een basklarinet eendengekwaak-achtige geluiden hoort maken. Los daarvan waren de thematieken pakkend, en het zich voortdurend ontwikkelende klankspel meeslepend. Daarbij ook een mooie rol voor al het subtiele percussiewerk, die echt ook als een instrument meespeelde en niet zozeer als ritmesectie.

Als je een indruk wilt hebben van de klank van het orgel zou je een keer naar The Fog van Kate Bush kunnen luisteren. Ik heb eigenlijk maar één punt van het kritiek: het was echt veeeeel te kort. Een uur Manifold was voorbij voor ik het wist.

 


Fotografie: Jostijn Ligtvoet
Coverfoto: Jostijn Ligtvoet

Maya Fridman en LudoWic

Het labyrint van Maya Fridman en LudoWic: XIV

Dappere poging tot verbeelding mag zich nog verder ontwikkelen om echt indruk te maken

Maya Fridman is een Russische celliste die in Nederland cum laude is afgestudeerd. Ze heeft al een indrukwekkende loopbaan achter de rug en won diverse prijzen. Ze heeft ook benefietconcerten voor Oekraïne georganiseerd.

LudoWic (Thijs Lodewijk) heeft de nodige wapenfeiten op zijn naam, samenwerking met diverse bekende artiesten, oprichter van de Herman Brood Academie, om maar wat te noemen.

Maya Fridman en LudoWic

Deze slideshow vereist JavaScript.

Maya Fridman en LudoWic combineerden hun krachten voor een interessant gegeven: het in multimedia samenbrengen van het verhaal dat Jorge Luis Borges schreef in ‘Het huis van Asterion’.

Een verhaal dat in een dwaaltocht door allerlei menselijke emoties heen schiet, verhaald vanuit het perspectief van een persoon die uiteindelijk de Minotaurus geweest blijkt te zijn, dwalend door een labyrint. Voor dit muziek- en visuele spektakel maakte Rob van den Broek de percussie rekwisieten.

Maya Fridman
metalen figuren – ©Jostijn Ligtvoet Fotografie

Het podium is donker aan het begin, maar je ziet net de merkwaardige metalen figuren die in de lucht hangen en op de achtergrond staat een grote gong. Een figuur loopt het podium op, nauwelijks te onderscheiden, pakt een elektrische cello op.

Meteen merk je aan de streek en de klank van het instrument dat je met iemand te maken hebt die het instrument door en door kent. Mooie volle klanken worden al snel ondersteund door lage synthesizer tonen. Het geheel doet enigszins Keltisch aan.

Maya Fridman
Keltisch – ©Jostijn Ligtvoet Fotografie

En langzaam lichten de twee artiesten een beetje op. Vanaf daar word je meteen meegevoerd in een altijd duister blijvend geheel, waar soms de verlichting van kleur en richting verandert om andere accenten op te roepen.

De elektronica zorgt voor mooie klankbeelden die een grootse ruimte imiteren. En daarin verschillende locaties. Soms horen we alleen de diepe doffe tonen van het ver onder de grond zijn. Dan weer het geluid van druppelend water, de golven van de zee, met vogelgeroep. De klankbeelden worden op zijn tijd afgewisseld met diepe bassen en diverse ritmes en ondersteunende tegenmelodie.

LudoWic
diepe doffe tonen – ©Jostijn Ligtvoet Fotografie

Daarnaast zingt Maya Fridman een belangrijke tekst die de orde in het verhaal aanbrengt. Hier en daar worden de zangeffecten ondersteund met een loopmachine Zeer ingetogen en beschouwende momenten wisselen af met emotionele uitschieters.

Op een gegeven moment slaat Maya met een instrument op de klaargezette metaalachtige percussie, waar langzaam maar zeker de stukken van af vliegen. En uiteindelijk buigt zij voor de gong waar ze met hamerslagen een stevig geluid produceert, waar de elektronica niet voor onder doet.

Deze slideshow vereist JavaScript.

Evaluatie:
Het mooie van November Music vind ik dat dit soort initiatieven om een niet alledaags thema (hoewel… zitten we allemaal niet opgesloten in een labyrint van gevoelens?) uit te beelden de kans krijgen. Dat moeten we ook zeker zo houden. Toch past bij deze uitvoering wel een aantal kanttekeningen waar de productie nog mag groeien in kwaliteit om echt indruk te maken.

De zang was ronduit slecht te verstaan. Gezien het belang van de tekst voor dit stuk mag hier nog wel aan gewerkt worden, wellicht is projectie van de tekst op de achterwand een optie.

Jostijn Ligtvoet Fotografie
archetypisch verhaal – ©Jostijn Ligtvoet Fotografie

Toen het geheel begon deed het qua klank denken aan een soort Keltisch ritueel, de vraag is of die ‘stemming’ wel de best mogelijke is voor iets wat zich uiteindelijk in een Griekse grot afspeelt, en wat niet zozeer een ritueel is, maar een archetypisch verhaal.

Er zaten heel wat stukken in die emotioneel beladen waren, en waar de muziek dat ook probeerde uit te beelden. Maar het was te kil, te vlak, te klinisch en nam je niet echt mee in die emotie. Als ik dat vergelijk met ‘Heaven and Hell’ van Vangelis en diens visie op de Griekse hel, dan valt daar nog veel te winnen.

Al met al denk ik dat Maya Fridman en LudoWic met dit stuk een diamant in handen hebben, maar er moet nog aan worden gepolijst.


Fotografie: Jostijn Ligtvoet Fotografie

Muziekroute 2023

Fear of missing out bij Muziekroute 2023

Veel mooie klanken met absolute uitschieter van Dyane Donck Company: Lost in isolation

Onderdeel van November Music is de Muziekroute: gedurende een groot gedeelte van de dag kan je allerlei concerten bijwonen en kunstinstallaties of multimedia presentaties bezoeken in een door jou zelf te kiezen volgorde en selectie. En er valt heel veel te kiezen in zeer uiteenlopende genres. Dat geeft meteen wel praktische problemen bij de keuzes die je maken moet.

Muziekroute 2023

Door de aansluiting van de stukken zou je wensen om over een Star Trek teleporter te beschikken. En als je last hebt van Fear of missing out (zoals Ayanna Witter Johnson) dan kan je deze dag meteen als een soort exposure therapy zien.

Muziekroute 2023
Fear of missing out – ©Jostijn Ligtvoet Fotografie

Toch is het een enorm mooi initiatief, los van de enorme hoeveelheid muziek en beelden die je horen en zien kunt, heb je ook de gelegenheid om andere mensen te ontmoeten (ik had een aantal heel leuke ontmoetingen in allerlei wachtrijen) en Den Bosch wat beter te leren kennen (ik heb als niet-Bosschenaar wat rond lopen zoeken naar allerlei locaties).

Muziekroute 2023
Paloma Lázaro Arteaga – ©Jostijn Ligtvoet Fotografie

Zoals altijd is het niveau van Muziekroute van alle optredende groepen heel hoog, met zeer goede beheersing van hun instrument en de stukken die ze speelden. Toch maakte ik een optreden mee dat qua creativiteit, samensmelting van diverse media en vertolking van het concept alle andere met stukken sloeg.

Dyane Donck Company: Lost in isolation

Kern van dit spectaculaire multimedia en muziekgebeuren zijn de tekeningen die Iris Bouwmeester in isolatie maakte tijdens de coronaperiode. Die werden omgewerkt tot animaties door Jos Meijers.

Muziekroute 2023
Dyane Donck Company – ©Jostijn Ligtvoet Fotografie

Daarbij was muziek gecomponeerd met zowel pop als avant-garde elementen en electronica. Waarbij met name een stuk percussie opviel. De animaties werden op een doorlatend scherm geprojecteerd zodat woorden en beelden in de lucht leken te hangen terwijl je de musici die de uitvoering gaven daarachter kon zien. Een prachtig stuk 3D-achtige techniek.

Als toeschouwer werd je plots in je nekvel gegrepen en door een keur van emoties in muziek en klank en beelden heen gesleurd. Soms opstandig, dan weer beschouwend en berustend.

Dyane Donck Company
Dyane Donck Company – ©Jostijn Ligtvoet Fotografie

De uitvoering had een mooie en duidelijke opbouw met een goed gedefinieerd hoogpunt. Klank was soms makkelijk te volgen pop en dan weer avant-gardistische klanken, die nergens ‘ te ver’ gingen in de beleving. Zo ontstond een ervaring die je nog wel even bezig houdt.

Bart van Dongen

Bart van Dongen
Bart van Dongen – ©Jostijn Ligtvoet Fotografie

In de bibliotheek speelde zijn ensemble twee stukken die Bart heeft gecomponeerd. ‘Wanneer houdt het op’ een stuk over de eeuwig durende oorlogen, dat Bart al voor de inval in Oekraine heeft gecomponeerd, maar nu alleen maar nog actueler is geworden (helaas).

Met Fie Schouten (basklarinet) en Gonçalo Almeida op de contrabas, maakten ze een keur van geluiden die samengevoegd het bovenstaande idee tot leven brachten. Opvallend waren de diverse technieken van Fie (tongue slapping, growling) en de geluiden die ze wist op te wekken.

Fie Schouten
Fie Schouten – ©Jostijn Ligtvoet Fotografie

Gonçalo liet allerlei gromgeluiden en heel mooie boventonen horen die soms meer aan een fluit dan een contrabas deden denken. Geen vrolijk stuk, maar zeker met een bijzondere zeggingskracht.

Gelukkig konden we daarna nog genieten van een mooie lentedag in het park, en luisteren naar de vrolijkheid van spelende kinderen in dit muziekstuk. Erg mooi om naar te luisteren.

Vincent van Amsterdam & Luna Quartet
Ik zou het heerlijk gevonden hebben hier een positieve recensie over te schrijven. Helaas bleek de zaal al vol te zijn en was er geen plek meer. Voor een dame die helemaal uit Den Haag was gekomen en voor wie de deur ook dicht bleef wel een hele domper.

Naïssam Jalal: Quest of the Invisible

Deze zeer sympathieke dame speelt prachtig fluit en heeft een techniek ontwikkeld waarin ze fluitspel en zang heel snel afwisselt, wat tot bijzondere klankbeelden leidt.

Muziekroute 2023
Naïssam Jalal – ©Erwin Engelsma

Daarnaast speelt ze Arabische bamboefluit. Met haar trio (piano en contrabas) maakt ze allerlei fusion vormen waar ze ideeën mee uitbeeldt zoals de extase als je de aanwezigheid van god voelt, of de vrede bij het vallen van de nacht.

Opvallend was het begin: de piano zette een thema in dat aan een passacaglia van Bach deed denken, en ontwikkelde zich tot lekkere jazz, waar dan plots de toch wat Arabische klanken doorheen gingen van de bamboefluit. Een tikje bijzondere maar wel lekkere combinatie.

Ensemble Oihua – On The Road – Hommage aan Wim Henderickx

Ensemble Oihua
Ensemble Oihua – ©Saskia Venegas

In de vroege ochtend van Muziekroute 2023 zat de zaal toch al helemaal vol. Oihua speelde een aantal stukken ter nagedachtenis aan de inmiddels overleden Henderickx. Het is muziek waar je van houden moet, elk instrument doet om de beurt een opgewonden zegje om dan weer in het geheel te versmelten.

Met de elektronica wordt er dan een speciale atmosfeer neergezet. En het is razend knap om dit zo te spelen en als geheel bij elkaar te blijven. Voor de fijnproever!

Deuss Music – Rebound
Pakweg een half uur lang allerlei verschillende animaties met muziek voor solo instrumenten bekijken en beluisteren. Allerlei stijlen allerlei vormen. Van lief tot baldadig. Van cartoonachtig tot abstract.

Deze slideshow vereist JavaScript.

Een leuke zit voor wie er zo lang de aandacht bij kan houden. Maar voor sommigen was het net iets te veel van het goede. Jammer, de artiesten hebben er veel werk in gestopt en ik vond het leuk om alles zo voorbij te zien trekken.


Coverfoto: Erwin Engelsma
Fotografie: Jostijn Ligtvoet Fotografie
Screenshots: diverse animaties project Rebound van Deuss Music

Abel Natürlich

Afwisselende avond Abel Natürlich en XA4

Popronde Den Bosch in de Toonzaal is altijd net een tikje anders dan in de rest van de stad

Vrijdagavond zat ik in de Willem Twee Toonzaal om naar Popronde spelers Abel Natürlich en XA4 te luisteren. Het was een heel leuke avond.

Abel Natürlich en XA4

Abel Natürlich

Abel Natürlich
Abel Natürlich – ©Mickey Obo Photo

Ik kwam precies op het moment dat Abel in de foyer op de piano begon te spelen binnengelopen. En het was meteen duidelijk: hier zat iemand met ontzettend veel lol te spelen. En dat sloeg meteen aan. Met zijn schijnbare nonchalance maakte hij de indruk een beetje een amateur te zijn, compleet met een stevige vleug zelfspot.

Maar zijn akkoorden op de piano, en de bij tijd en wijle ingewikkelde akkoordprogressies en diverse ritmes logenstraften dat flink. Hij wist heel goed allerlei stijlen te combineren, ook van minder bekende stromingen. Soms was het bijna klassiek, dan weer hoorde je vleugjes Genesis terug en plots moest ik aan Henry Cow denken.

Abel Natürlich
teksten waren sterk en doorleefd – ©Mickey Obo Photo

Zijn teksten waren sterk en doorleefd, waarbij de klanken de betekenis van de woorden perfect ondersteunden. Dat zijn vingers echt wel wisten waar de toetsen zaten wekt minder verbazing als je weet dat hij conservatorium afgestudeerd is. Iets wat hij met zijn laconieke manier van doen prima wist te verbloemen. Naast de piano wist Abel Natürlich ook heel goed waar de snaren van een gitaar voor dienen.

De drie kwartier speeltijd waren heel erg snel voorbij, en ik zat alleen nog maar met de gedachte dat dit een erg leuk en bijzonder optreden was geweest.

XA4

XA4
XA4 – ©Mickey Obo Photo

Xavier trad na een pauze op in de Toonzaal zelf. Na een studie piano en elektronische muziek aan het conservatorium is hij een geheel eigen muziekstijl aan het ontwikkelen. Het bestaat uit een onderbouwing door synthesizers (in een laptop) en een Behringer PolyD, waar hij live vleugel bij speelt.

Hierin zorgt de achtergrond voor allerlei ritmes en ambient achtige geluiden die heel mooi samen gaan met de melodie die hij op de piano speelt. Hij begon met stukken van Philip Glass, die opnieuw gearrangeerd waren. Naderhand toegevoegde tonen uit de Poly D maakten daarbij een heel aparte atmosfeer. Echt muziek waarin je je in de stemming kan verliezen.

XA4
ambient achtige geluiden – ©Mickey Obo Photo

Toch nam het me nergens echt mee, misschien door een zeker gebrek aan beweging in de muziek, waar het zeker van zou kunnen profiteren. Verdere composities volgden. En zo was het einde van de avond al weer snel daar.


Fotografie: Mickey Obo Photo
Coverfoto: Mickey Obo Photo