Onlangs had ik het genoegen om met Rikkert Brok (hoofd studio’s en organisator van FAQ Festival) een interview te hebben over de Willem Twee studio’s in het gebouw van de Willem Twee concertzaal (voorheen de Toonzaal).
Opening Willem Twee studio’s
Sinds enige tijd timmert deze studio hard aan de weg van elektronische muziekgeneratie door middel van cursussen, concerten en het FAQ Festival.
De studio is pas helemaal vernieuwd en zaterdag 8 September (Nationale Monumentendag) is de openstelling voor algemeen publiek, waar u zelf een kijkje nemen kan.
Achter Rikkert de wenteltrap naar de studio opklimmend dacht ik meteen het gesprek te kunnen beginnen, maar hij stond er op om te demonstreren wat de oude analoge apparatuur allemaal kan.
Terwijl een oscilloscoop opwarmde mengde hij witte ruis door een serie filters en produceerde meteen allemaal ruimtelijke geluiden. Bijna dacht ik dat ik helemaal geen vragen meer hoefde te stellen omdat het al duidelijk was waar Rikkert zijn passie en kunde liggen. Gelukkig kwamen we ook nog in gesprek.
Wie is Rikkert Brok?
Rikkert is vooral muziek en de toepassing van muziek in moderne media en in combinatie met beeld. Zoals hij zegt: “Ik ben gedreven door nieuwsgierigheid naar wat muziek kan doen met een mens.”
Eind jaren ’80 zag hij dat de Atari computer van zijn broer een MIDI interface had [een manier waarop computers en allerlei elektronische muziekapparatuur zoals keyboards samen kunnen ‘praten’ red].
Hij werd door vrienden gestimuleerd om te experimenteren met wat je daar allemaal mee kan doen, en voor hij het wist had hij uitgebreide kennis opgedaan van spelen met computers en muziek. Hij vond dat zo leuk dat hij is gaan studeren in Den Haag aan de Interfaculteit Beeld en Geluid.
Daar kreeg hij waarden als ‘nieuwsgierigheid, creativiteit en zelfstandigheid’, op het gebied van het ontwikkelen van audiovisuele kunst bijgebracht.
Soms met vrienden, soms alleen, hield hij zich daarna bezig met het ontwikkelen van kunstprojecten die de menselijke perceptie uitdagen.
Als zelfstandig kunstenaar die ook free-lance producties deed kreeg hij bekendheid in de theaterwereld. Op die manier werd hij door de directeur van de toenmalige Toonzaal [tegenwoordig Willem Twee concertzaal red.] opgebeld of hij daar de techniek kon komen ‘doen’.
Combineren
Hij had toen het idee om de technische functie te combineren met het maken van elektronische muziek. De directeur zag daar wel wat in en zo werden de eerste stappen van het FAQ festival gezet [eerste editie was in 2010, red]. Daar kwam hij in contact met Hans Kulk, iemand met een enorme achtergrond in elektronische muziek en lesgeven. Hans had een uitgebreide verzameling elektronische apparatuur van onder andere laboratoria en onderwijsinstellingen, die je uitstekend kan toepassen om geluid mee te maken. En hij zou dat graag gebruiken om andere mensen de liefde er voor bij te brengen. Maar hij had de ruimte niet.
Henri Broeren, directeur van de Toonzaal, was meteen enthousiast en zo verhuisden de spullen van Hans. De volgende stappen op weg naar professionalisering waren snel gezet, les geven voor beginnende liefhebbers, verhuur aan professionals. De eerste cursussen en de presentatie van de resultaten die de leerlingen behaalden volgden al snel. En de volgende stap kwam er aan toen Armeno Alberts er bij kwam. Hij bracht onder andere een unieke ARP2500 van het CEM instituut mee [een instelling voor elektronische muziek red].
En zo is er nu een unieke plek ontstaan om elektronische muziek te leren maken en te produceren.
Wat trekt jou in het maken van elektronische muziek?
“Het verkennen, onderzoeken, ontginnen van nieuwe klanken. Ik ben geïnteresseerd in vernieuwende muziek, en ben niet zo genre gebonden.
Ik hou van klassiek, metal, hip hop, noem maar op, ik pik er uit wat ik interessant vind.”
En zo komen we op het FAQ Festival, wat is jouw toekomstvisie er op?
Het is makkelijk om FAQLab en FAQ festival te verwarren. FAQLab is een bijeenkomst van leerlingen van de Elektronische studio, die ideeën en stukken muziek uitwisselen, en ook mensen die zelf synthesizers bouwen en nieuwe concepten ontwikkelen en daar lezingen over geven zodat iedereen van elkaar kan leren.
Het FAQ Festival gaat om echte optredens van elektronische muziek artiesten. Vaak hebben ze een residentie gedaan in de studio zodat ze het daar gemaakte werk kunnen presenteren.
Er komen grote namen naar toe [bv Suzanne Ciani, Daedelus red] omdat we een omgeving bieden waar veel aandacht voor ze is, waar ze veel kunnen experimenteren en met vernieuwende muziek kunnen komen.
Opleiding studenten
Verder gaan de studio’s zich richten enerzijds op samenwerking met conservatoria om hun studenten op te leiden, maar ook zijn ze laagdrempelig toegankelijk voor een ieder die meer van elektronische muziek wil weten. Na redelijk korte en betaalbare cursussen heb je al een aardig inzicht in wat je echt kan, en kan je je verder ontwikkelen. Toegegeven in het begin ziet het er allemaal erg imposant uit, maar met wat hulp blijkt het al snel een leuke en creatieve manier van werken te zijn die heel erg inspireert.
Je kan ook na cursussen gevolgd te hebben misschien al een portfolio opbouwen (met begeleiding vanuit de studio) die je mogelijk helpt met verdere studie aan een conservatorium. Daarbij richt de studio zich niet op één doelgroep maar kan elk genre wel iets maken dat gebruikt kan worden, experimenteel, klassiek, dance, het kan allemaal. En juist het in contact brengen van die verschillende stromingen is interessant omdat dat tot nieuwe dingen leidt. En we werken nog steeds aan de ontwikkeling van nieuwe cursussen.
De nieuwe studio gaat openen?
Ja, intussen zijn er drie studio’s gebouwd, waar naast de elektronische muziek ook optredens in de zaal beneden in de voormalige Synagoge opgenomen kunnen worden.
De officiële opening voor genodigden is op 7 september aanstaande. Daarna is er een festivalweek waarin enorm veel gaat gebeuren. Daedelus komt iets vertellen over zijn residentie in de studio en verzorgt de muzikale omlijsting.
Vanaf zaterdag 8 september is iedereen welkom om in de studio’s een kijkje te komen nemen, met een rondleiding. De zaal is dan ook open voor bezichtiging.
Van maandag 10 tot en met vrijdag 14 september komen docenten van de grote muziekinstellingen die les gaan geven aan studenten van die opleiding. Om 16:00 uur is er dan een presentatie van nieuw gecomponeerd materiaal die voor iedereen toegankelijk is.
Kijk vooral even op de website van Willem Twee waar het hele programma is te vinden. En details over cursussen in de studio vind je hier: cursussen.
En waarom zou je naar een concert komen luisteren?
Dat is moeilijk uit te leggen omdat het zo breed is, van experimentele muziek tot dance, en we willen ons niet tot een enkel genre beperken.
Maar juist daarin zit hem ook het interessante, omdat wij die overlap tot stand brengen kan je hier echt naar nieuwe dingen komen luisteren!
Dus het is een stuk bevrediging van nieuwsgierigheid, nieuwe dingen durven uit proberen, nieuwe verbanden leggen.
Hoe krijg je trouwens die grote namen naar de concertzaal?
(Rikkert begint te lachen) “Gewoon de stoute schoenen aantrekken en contact zoeken. Als concertzaal hebben we veel te bieden, enorme mogelijkheden met de apparatuur, een prachtige sfeervolle zaal en heel geïnteresseerd publiek, waar je nieuwe dingen kan uit proberen voor je het naar de grote zalen brengt.”
En zo zijn we bij het einde van het interview. Ikzelf ben op diverse cursussen geweest en ben zwaar onder de indruk van wat een stel ‘begeisterde’ mensen tot stand kan brengen.
Wellicht tot ziens op één van de activiteiten.