aug, 2023

Van oude en nieuwe dingen in concertseizoen 2023/24
Het aanbod strekt zich uit over vele muziekgenres en cross-overs worden niet geschuwd

Het Bossche concertseizoen 2023/24 is uitermate rijk en zeer geschakeerd. Elk denkbaar genre komt wel aan bod en met de opening van het nieuwe Theater aan de Parade in het voorjaar van 2024 is de stad weer voorzien van een theater dat alle podiumkunsten van klein tot groot kan ontvangen.

In dit artikel wordt het eerste deel van het concertseizoen 2023/24 behandeld, van september tot en met Oudejaarsdag.

Concertseizoen 2023/24

Laten we beginnen dat het Soul Live festival verplaatst is naar het voorjaar van 2024. Dit soul en funk festival vindt normaliter plaats begin september op de Pettelaarse Schans. Exacte datum in 2024 en locatie zijn niet bekend bij de redactie. Maar dat het komt, dat staat vast.

TUMULT!
Dit festival brengt elektronische muziek en moderne jazz bij elkaar. Het is alweer de vierde jaargang van TUMULT! en is de start van het nieuwe seizoen voor Willem Twee Toonzaal met deze keer drie internationale absolute sterspelers uit de progressieve muziek.

De drie spelers zijn:

Farida Amadou: basgitaar en effecten
Experimentele cellist, zanger en componist Mabe Fratti
De in New York gevestigde DJ, producer en elektronische kunstenaar Antenes

TUMULT! is op vrijdag 8 september. Per seizoen worden drie edities georganiseerd. De Toonzaal is een relatief klein podium maar waar qua muziek de meest bijzondere dingen gebeuren.

Popronde

Het concertseizoen 2023/24 zou zonder Popronde een stuk saaier, leger zijn. Dat was het geval in 2020 en 2021 tijdens Covid en hoe erg was dat. Popronde is by far het spannendste en leukste pop/rock/electronica/etc rondreizend festival van Nederland.

Het aanbod van bands en artiesten die optreden in Den Bosch is als vanouds overweldigend. De Popronde is in 2023 in elke stad gratis toegankelijk.

Popronde Den Bosch is op vrijdag 6 oktober en start om 19:30 uur.

The Rock Circus

There is a new kid in town en die heet The Rock Circus. Het is een gloednieuw festival voor headbangers en speelt zich allemaal af in de reusachtige Brabanthallen in Den Bosch.

Rock, metal, death metal. You name, they got it en die ’they’ dat zijn artiestenbureau Mojo en Libéma, exploitant van onder meer evenement-accommodaties. Een keur aan nationale en internationale bands staan in de line-up.

Voor Bossche liefhebbers van dit zware genre is er een special. De Bossche melodische death metal band Nephylim (zie foto) speelt op zaterdag 4 november. Rock Circus is van 3,4 en 5 november.

In het concertseizoen 2023/24 is er sowieso veel ingeruimd voor metal en rock zoals je kunt bekijken in het programma van Heavy Hangout.

November Music

November Music is van 1 tot en met 12 november. Twaalf dagen lang zo’n 100 concerten die allemaal het kenmerk dragen van November Music, muziek van nu door de makers van nu. Ook is er een nieuwe editie van elektronicafestival FAQ.

De eerste dag van het festival is vaak ingeruimd voor het Bosch Requiem, vanwege Allerheiligen en zoals elk jaar is er een nieuw Bosch Requiem, dit jaar gecomponeerd door de Nederlandse componist Aart Strootman.

Strootman schreef zijn requiem op een tekst van zanger en liedjesschrijver Jan Rot met als titel Laatste Woorden. Jan Rot schreef de tekst vlak voor zijn dood. Hij overleed 22 april 2022. Het Bosch Requiem is in Jheronimus Bosch Art Center van 20:30 tot 21:30 uur.

Op zaterdag 4 november treedt John Zorn op met zijn New Masada Quartet. Zorn op de altsaxofoon wordt omringd door gitarist Julian Lage, bassist Jorge Roeder en Kenny Wollesen op slagwerk. Het concert is op zaterdag 4 november, van 12:30-13:20 in de Grote Zaal van de Verkadefabriek.

Andere podia zoals Podium Azijnfabriek, P79 en de Verkadefabriek maken zich natuurlijk ook op voor het komend concertseizoen 2023/24. Podium Azijnfabriek start weer met Jazz bij PA en lunchconcerten van Stichting Vrienden Kamermuziek ‘s-Hertogenbosch.

Blue Room Sessions in de Verkadefabriek ontvangt op 5 september als eerste van het seizoen singer-songwriter Doug Macleod.

P79 hervat vanaf 24 september zijn bekende ronde van allerlei diverse soorten tribute bands, van Elton John tot Stevie Ray Vaughan. Muziekcafé’s Warm Onthaal en Station Zuid staan ook al te trappelen.

…van oude dingen die weer voorbij komen en nieuwe die zich gaan bewijzen.

nov, 2022

Bosch Requiem 2022 tot nu toe mooiste in de serie
Moderne troostrijkheid in klassieke klanken in het Jeroen Bosch Art Centre bij November Music 2022

Bosche Requiem 2022 is een indrukwekkend compositie van Joey Roukens, uitgevoerd door Amsterdam Sinfonietta en Nederlands Kamerkoor met dirigent Sofi Jeannin.

Bosche Requiem 2022

Het jaarlijkse Bosch Requiem (in samenwerking met Muziekgebouw aan ’t IJ) waar een componist gevraagd wordt speciaal voor deze gelegenheid een requiem te componeren klopte dit keer aan bij Joey Roukens.
Ik vind het als recensent fijn om zoveel mogelijk als een onbeschreven blad onbevangen te luisteren naar wat het muziekstuk met me doet.

Daarna lees ik allerlei materiaal na dat je over de componist en het werk kan vinden. En dan maar hopen dat mijn indrukken overeenkomst vertonen met wat al geschreven is! Zo zat ik vrijdagavond na een lange wacht in de tot ver op straat uitstekende rij mensen in het Jheronimus Bosch kunstcentrum.

Verslag

Bosch Requiem - ©Jostijn Ligtvoet — Bosch Requiem orkest – ©Jostijn Ligtvoet

Het orkest kwam op, de zangers kwamen op. Het is geen volledig orkest, ik zie heel veel snaarinstrumenten en percussie, maar geen blazers. Plots klinkt een geruis. Is het elektronica? Nee, dit klinkt meer naar rainstick. Langzaam begint de toon van een viool te klinken, later overgenomen door de bas. Het ‘Requiem Aeternum’ begint volgens goede traditie te klinken, als een zucht van verlangen en troost, mede ingegeven door de harmonie en de sprongen in de zang.

Ik hoor er Faure in terug, maar ook de subtielere stukken van Wagner lijken door te klinken. Zeer mooi uitgewerkte dynamiek golft op en houdt weer in. Soms wordt het wild, maar nooit te uitbundig, dan houdt het de pas weer in. Zeer mooi zijn de lijnen waarin de cello’s plots als een soort drum klinken. De samenwerking tussen percussie en pizzicato gespeelde snaren is erg mooi.

Het is zonder meer opmerkelijk hoeveel verschillende klankkleuren nog klinken uit het volledig besnaarde orkest. Langzame glissandos zowel in de zang als de snaren, en met name daar waar ze door elkaar heen gebeuren, leiden tot speciale klankeffecten. Het creatieve gebruik van de percussie met bel-achtige klanken voegt hier nog een extra dimensie aan toe.

Op een goed moment luiden de snaren de alten en sopranen in tot een welhaast angstige verstilling. Maar lang blijft dat niet hangen voordat een troostrijk gedeelte weer terugkomt in het Lacrimosa. Veel variatie in klankkleuren met een vleugje Stravinsky volgt. Welklinkende dissonanten (sorry muziektheoreten, maar het idee van wat een dissonant is, is wel eerder opgeschoven). En dan is het stil. Het is stil. Het is nog steeds stil. Na 2 minuten begint het geruis van een aangestreken gong.

JBACentre — energiek gezongen koorzang – ©Jostijn Ligtvoet

Energiek gezongen koorzang klinkt ons tegemoet. Bijna, maar net niet helemaal, uit de Engelse koortraditie. Dan weer klinken de violen zacht met toontjes die nauwelijks van zang zijn te onderscheiden. Meeslepend, meerstemmige contrapunt achtige zang, die allerlei thema’s in diverse toonsoorten herhaalt, met subtiele glissando’s voert ons mee door een stel Engelse volkslied achtige stukken. En op het eind wordt ons een ‘Good Night’ toegezongen.

Meeslepend

November Music 2022 — meeslepend en uitbundig – ©Jostijn Ligtvoet

Bosch Requiem 2022 was een prachtig stuk, meeslepend en uitbundig maar nergens te veel, nergens ‘ out of control’. Misschien wel het mooiste requiem van de serie die ik heb gehoord voor het November Music festival. Het nalezen van achtergronden thuis in het prachtig verzorgde boekje verhoogde het plezier van de herinnering alleen maar.

Een klein puntje van kritiek zou zijn dat op sommige plekken het koor niet helemaal uit de verf komt. Ze kunnen dan qua volume niet op tegen de strijkers, waardoor ze net niet de plek innemen die de hunne had moeten zijn.

Fotografie: Jostijn Ligtvoet
Met dank aan November Music

nov, 2021

Bosch Requiem van componist Hawar Tawfiq
Een traditie maakt zich opnieuw waar in een troostrijk werk dat de dood in een nieuw perspectief plaatst

De jonge Iraaks-Nederlandse componist Hawar Tawfiq draagt zorg voor het Bosch Requiem 2021, een dodenmis dat sinds 2017 de opening betekent van het November Music festival. Kate Moore, Calliope Tsoupaki en Seung-Won Oh gingen hem voor. In 2020 ging November Music niet door vanwege de lockdown. De uitvoering van de hand van Hawar Tawfiq draagt de prachtige titel Requiem des Fleurs et des Nuages en is gemaakt voor bariton en symfonieorkest.

Hawar Tawfiq – Bosch Requiem

Vrijdag 5 november trapt traditiegetrouw het klassieke gedeelte van November Music weer met het Bosch Requiem af. Deze keer in het Jheronimus Bosch Art Center.
Hawar Tawfiq maakte vanuit zijn Koerdische afkomst en levenservaring een stuk dat de requiem traditie achter zich liet. Het beschouwt het leven in al zijn onverwachte verdrietige en soms mooie aspecten uitgevoerd als klassiek werk.

Dit maakt dat de klanken vertrouwd zijn, en toch maken ze een nieuw geheel met wendingen die je wel even overeind doen zitten. Dit komt vooral tot uiting in het originele slagwerk en de thematieken die elkaar beantwoorden, maar net geen volledige melodieën zijn. Daardoor neemt het stuk je mee in de emotie die op elk moment tot uiting komt. Misschien wel meegenomen in de wind, zoals de Koerdische dichter Bachtyar Ali wiens tekst gezongen wordt al zei over de dood: “die ons de gelegenheid geeft om bloem te zijn, om wolk te zijn, om water te zijn”.

Een troostrijk werk van Hawar Tawfiq , wat de dood in een nieuw perspectief weet te plaatsen, en daar is het dan ook een requiem voor.

Fiumara & Saariaho

Maar we zijn niet zomaar bij dit stuk aangeland, want vanwege de lengte zitten er composities vooraf van Anthony Fiumara en Kaija Saariaho. Het stuk van Fiumara ontspint zich in alle rust en bevat niet veel melodie, maar schetst een zich ontwikkelend klankbeeld, wat je eigenlijk meer van ambient music en synthesizers zou verwachten. De philharmonie zuidnederland bewijst echter overtuigend dat een dergelijk werk ook met akoestische instrumenten prachtig kan worden uitgevoerd.

Saariaho heeft waarschijnlijk iets dergelijks in gedachten met haar stuk, maar het is het nèt niet. Er gebeurt te weinig om interessant te worden en er zit te weinig in aan zich ontwikkelende thematieken waaraan je als luisteraar nog enige houvast kan hebben.

Intermezzo

De twee blokken muziek worden gescheiden door een aandoenlijke film over muziekles in een basisschool. De kinderen mogen zich uitleven in het samen musiceren en krijgen gedurende een week begeleiding. In vogelvlucht wordt getoond hoe een enorme chaos in het begin zich ontwikkelt tot een muzikale verhaallijn met structuur. Het plezier op al die snoetjes over het samen iets tot stand brengen zal me nog lang bijblijven. En het onderschrijft het enorm grote en helaas zwaar onderschatte belang van dit soort lessen.

Hawar Tawfiq dankt philharmonie zuidnederland

feb, 2021

De drive van Bert Palinckx van November Music
Door kenners gedreven festival gaat uit van de inbreng en wensen van muzikanten

In een interview met Bert Palinckx bespreken we zijn drive voor dit festival, geschiedenis en de toekomstplannen.

Muziekplatform KLANKGAT is een rubriek gestart waar we Bossche bands, artiesten en festivalorganisatoren interviewen over het afgelopen jaar. Hoe de corona crisis het beleid en de muziek heeft beïnvloed, wat de eigenlijke plannen waren, hoe musici en organisatoren terug- en vooruitkijken. Een terugblik naar een moeilijk 2020 en een vooruitzicht naar een onzeker 2021.

Inleiding

Bert Palinckx — November Music 2019 – ©Wim Roelsma

Het November Music Festival is nog lang niet zo bekend als dat het verdient te zijn. “Ik hoop van harte dat we van 5 t/m 14 Nov 2021 de kans gaan krijgen om dit weer in real life mee te maken,” zegt Bert Palinckx De eerste editie van dit festival was al in 1993 toen een groep mensen (op initiatief van de gemeente Den Bosch) een festival ging organiseren dat uitging van de vrijheid van muzikanten om te experimenteren en zo iets mooi te maken. Het gevolg was een enorme creativiteit over de jaren waarin vele mooie stukken zijn gemaakt. Het Bosch Requiem wat elk jaar in opdracht wordt gecomponeerd is hier al langzamerhand een traditie geworden.

Maar het gaat niet alleen om ‘klassieke muziek’. Er wordt geëxperimenteerd met jazz, volksmuziek, en invloeden van elektronica. De artistieke leiding is sinds 1999 in handen van Bert Palinckx. Met een kleine groep medewerkers en heel wat ZZPers (op het hoogtepunt zo’n 100 man) worden in 10 dagen maar liefst zo’n 90 concerten gegeven. Vernieuwend, experimenteel en bol staand van de zeer mooie composities en meeslepende ideeën (lees enkele van mijn concert recensies er op na).

Interview met Bert Palinckx

Bert Palinckx is afgestudeerd aan de Technische Universiteit Eindhoven (TUE) in bouwkunde (planologie). Een vergelijking met Xenakis lag wat mij betreft voor de hand, maar Bert ziet dat anders: “Ik ben opgegroeid in Tilburg, waar ik als jongen al kennis maakte met jazz en de vele muziek die in Tilburg makkelijk toegankelijk was. Ik had dan ook al snel een bandrecorder waarmee ik allerlei opnames maakte. En door mijn belangstelling voor de contrabas kwam ik in een band terecht (met mijn broer) waarmee we al snel door heel Nederland rondtrokken met wel 40 à 50 concerten per jaar. Dus ik heb mezelf eigenlijk altijd al als muzikant gezien.”
Door de samenwerking en zijn naamsbekendheid begon hij al snel van alles te organiseren (b.v. de Paradox in Tilburg). En zo kon het gebeuren dat Henri Broeren hem vroeg om de leiding van het festival op zich te nemen. Samen met Theo van Dooremalen (zakelijke leiding) volgden jaren van groei, aanpassing aan de omstandigheden en veel, heel veel, prachtige muziek en opzienbarende concerten.

Succes van het festival

“Belangrijk en uniek voor het festival is dat het uitgaat van de inbreng en wensen van muzikanten. In vrijheid kunnen ze van alles maken, grens overstijgend. En dat leidt tot geweldig mooie en vernieuwende stukken. We hebben soms het verwijt gehad dat het wel voor een erg select publiek was, en we hebben dan ook meer toegankelijke muziek geprogrammeerd. Zo zat de zaal vol toen Louis Andriessen (Anaïs Nin) werd uitgevoerd. Ook John Zorn trok de aandacht. Maar wellicht zijn wij als Brabanders wel te bescheiden in de reclame die we voor het festival maken. Al is het ook een kwestie van bereikbaarheid, budget en dergelijke.”

Toekomst

“Natuurlijk hakte corona er in. Maar we moeten daar ook niet te moeilijk over doen. In een situatie van overmacht (twee dagen voor het festival in 2020 ging Nederland op slot, red) was er veel begrip bij alle deelnemers en betrokkenen. Hotels en cateraars waren heel coulant. In mijn eigen hoofd heeft het festival wel doorgang gevonden. Maar veel dingen die voor 2020 stonden geprogrammeerd hopen we dit jaar in november wel uit te kunnen voeren. Misschien met een kleiner publiek, en met de noodzaak om te streamen. Dus we gaan door met de artiesten en nemen ook het FAQ festival (gericht op elektronische muziek van 4 tot 6 November, red) onder onze vleugels. En daar misschien een nieuwtje dat er muziek van Éliane Radigue uitgevoerd gaat worden.

Conclusie

We hebben in Den Bosch veel mooie muziek in het vooruitzicht, gedreven door kenners die unieke componisten weten te strikken. Verder kan ik het belang van vroege brede kennismaking met cultuur niet voldoende onderstrepen, aldus artistiek directeur Bert Palinckx.

nov, 2020

Livestream concerten November Music 2020
Muziekfestival van hedendaagse muziek blaast de editie van dit jaar inclusief streamen helemaal af

De concerten (inclusief streamen) gaan niet door vanwege de sluiting van podia en theaters gedurende twee weken, ingaande op woensdag 4 november. November Music gaat alles op een nette manier afhandelen met alle musici en componisten. Alle kaartkopers krijgen zo snel mogelijk bericht en de mogelijkheid om het reeds gespendeerde geld terug te krijgen. Gezien de enorme administratieve operatie kan dit enige tijd duren. De organisatie vraagt hiervoor enig geduld.

Livestream concerten zijn afgelast

Vanwege de verlaging van de capaciteit naar 30 bezoekers, missen vele andere mensen helaas de boot. Om hun teleurstelling wat te verzachten plaatst November Music 2020 gelukkig diverse concerten op livestream. En beter nog, die concerten kan je gratis volgen. Welke zijn dat? Hieronder een fijn overzicht.

Alles is afgelast, zowel live als streaming

Alleen New Music Conference, hét netwerkevenement voor componisten, uitgevers, musici en andere professionals gaat nog door.

vr 6 nov
19.00 uur – Bosch Requiem 2020 / Seung-Won Oh / New European Ensemble
za 7 nov
16.00 uur – Juliet Fraser / Nicoline Soeter
do 12 nov
15.00 uur – Hannes Minnaar / Rob Zuidam
19.00 uur – s t a r g a z e & Pitou / Morris Kliphuis / Lucky Fonz III
vr 13 nov
21.00 uur – philharmonie zuidnederland / Kaija Saariaho
za 14 nov
12.30 uur – Meta4
15.00 uur – Hexagon Ensemble / Hawar Tawfiq
19.00 uur – New European Ensemble / Kaija Saariaho
Zo 15 nov
15.00 uur – New European Ensemble & P.F. Thomése / Martijn Padding
20.00 uur – Ragazze Quartet & Claron McFadden / Elvis Costello

De livestream concerten zijn dus onder meer Bosch Requiem 2020 (Seung-Won Oh), s t a r g a z e & Pitou (Morris Kliphuis & Lucky Fonz III), philharmonie zuidnederland (Kaija Saariaho) en Ragazze Quartet & Claron McFadden. Daarnaast zal Aad van Nieuwkerk voor VPRO’s Vrije Geluiden tijdens het festival meerdere November Music-podcasts maken.

Livestream New Music Conference
Tijdens November Music 2020 vindt op vrijdag 13 november de tweede editie plaats van de New Music Conference, hét netwerkevenement voor componisten, uitgevers, musici en andere professionals actief in de nieuwe muziek. Een beperkt aantal componisten en optredende musici is live aanwezig in de Verkadefabriek. De livestream van New Music Conference wordt in zijn geheel direct gestreamd en is gratis.

nov, 2019

Benadering Bosch Requiem Liknon is niet traditioneel
Dodenmis omgezet naar een tranceachtig gebed tot Maria-icoon Panagia Myrtidiotissa

Zaterdag 2 november ging het Bosch Requiem Liknon in het Theater aan de Parade in premiere bij de opening van November Music 2019 Liknon (Grieks voor schommelwieg) is het werk van de Griekse Calliope Tsoupaki. Naast docente compositie aan het Conservatorium van Den Haag, is zij ook Componist des Vaderlands.

Liknon

Voorafgaand aan het requiem Liknon liep een verlichte processie over de Parade door Matzer Theaterproducties met Bossche koren, en op het podium gesproken tekst door Lot Vekemans.

Calliope Tsoupaki schreef Liknon voor het barokensemble PRJCT Amsterdam, geleid door Manoj Kamps, en twee zangers, countertenor Maarten Engeltjes en tenor Marcel Beekman. Tsoupaki liet zich inspireren door een oosters-orthodox icoon, in dit geval het Maria-icoon van Panagia Myrtidiotissa.

Deze slideshow vereist JavaScript.

Met Liknon probeerde Tsoupaki enkele vrij baanbrekende dingen te doen. Zo is het niet een traditioneel requiem, maar meer een gebed van de stervende tot Maria, moeder Gods. De inmiddels bekende thema’s uit een Requiem wilde zij minder duidelijk in het stuk uitbeelden, ze verstopt houden zodat we niet echt zouden weten waar we zijn, wat een bijna tranceachtig gevoel zou moeten opleveren.

Griekse thema’s

In Liknon waren traditioneel Griekse thema’s te horen. En op enkele plekken wisten de hobo en de harp mooie solo’s neer te zetten, terwijl de zangers hun best deden om hun thema’s met overtuiging neer te zetten. Dat leidde gedeeltelijk tot te grote theatraliteit. De keuze voor een ‘zink’, een voorloper van de trompet, voegde een speciale klankkleur toe.

De rol van de zware elektronische galm op de instrumenten was niet duidelijk. De thematiek van Liknon ontwikkelde zich niet echt en het stuk bleef zich vijf kwartier lang herhalen in trage variaties, totdat de over het orkest neerdalende lampen verkondigden dat het voorbij was.

Liknon van Calliope Tsoupaki door PRJCT Amsterdam o.l.v. Manoj Kamps
Fotografie: Angeline Swinkels

Op 9 januari 2020 wordt Liknon opgevoerd in het Muziekgebouw aan ’t IJ in Amsterdam.

nov, 2018

Bosch Requiem 2018: Lux Aeterna van Kate Moore
Meeslepend meditatieve en muzikale magie

Het Bosch Requiem 2018 Lux Aeterna werd door de Australisch-Nederlandse Kate Moore geschreven. Vooraf aan het concert droeg de Bossche stadschroniqueur Eric Alink een tekst voor met als thema ‘Eerst geloven, dan zien’.

Lux Aeterna
Voor de opening van November Music schreef Kate Moore het Bosch Requiem Lux Aeterna (Het Eeuwig Durend Licht), een werk vol spirituele verbeeldingskracht dat ze componeerde voor de combinatie van oude muziekspecialisten Cappella Pratensis, a cappella vrouwengroep Wishful Singing en Kate Moore’s eigen Herz Ensemble.

De Australisch-Nederlandse Kate Moore heeft de laatste jaren hard gewerkt, naast haar doctorstitel die ze in 2013 behaalde aan The Sydney Conservatorium of Music, University of Sydney heeft ze ook de Matthijs Vermeulen prijs van 2017 behaald en een enorme lijst aan composities op haar naam staan. In de orkestsamenstelling ontbraken een elektrische basgitaar, didgeridoos en alpenhoorns en speciale keramische fluiten (door Kate Moore zelf gemaakt) niet.

Stadswandeling
Voordat het Bosch Requiem zelf begon konden mensen een stadswandeling maken waarin diverse spirituele plekken werden bezocht. Bij elke plek was er een verteller die onder begeleiding van levende muziek een verhaal over deze plek vertelde. Onderhoudend en vol gevatte woordspelingen. De zaal liep al spoedig na deze rondleiding helemaal vol.

Inleidende toespraak
Voor deze voorstelling schreef stadschroniqueur en geboren en getogen Bosschenaar Eric Alink een tekst met als thema ‘Eerst geloven, dan zien’. Op meeslepende wijze vertelde hij voorafgaand aan de uitvoering van Lux Aeterna over het luie oog dat hij als kind had, waardoor zijn goede oog afgeplakt moest worden. En vandaar ging het door naar het mysterie van het alziende oog van God. Is een requiem niet een vinden van de rust in die aanblik?

Het concert Lux Aeterna
Een extra verrassing voor degenen die de film ‘De dirigent’ hadden gezien was de opkomst van dirigent(e) Jane Lang. De inzet werd solo gedaan door countertenor Andrew Hallock. Hallock viel in voor Kaspar Kröner die ziek was geworden. Andrew Hallock vertolkte de moeilijke harmonieën (er zaten enigszins desoriënterende wisselingen van toonsoort in die zich dan weer herstelden) op vaardige wijze. Juist deze onbestemdheid leidde al snel naar het mysterie van het vertoeven in duisternis om daaruit weggeleid te worden naar het licht, naar Lux Aeterna.

De muziek die daarna inzette deed op een milde manier aan Philips Glass denken, enigszins minimalistisch maar altijd met voldoende middeleeuws aandoende wendingen om je binnen de sfeer van een requiem te houden. Ook werd er gespeeld met klankovergangen tussen instrumenten, een basgitaar die van klankkleur wisselde om vrijwel ongemerkt door een didgeridoo overgenomen te worden bijvoorbeeld. Dit leidde tot een stevige ondersteuning van de ‘aardsheid’ van het Bosch Requiem.

Als ritmische ondersteuning diende een grote trom, krachtig en besluitvaardig aangestuurd door de dirigent. Interessant genoeg deed het ritme soms terugdenken aan de zware percussie in het ‘The Terminator’ thema, wat een zekere spanning induceerde die het geheel spannend hield.
Zo sleepte het stuk je langzaam mee in de zich herhalende thematieken, golvende ritmes, en middeleeuwse muziekthema’s, leidend tot een meditatieve toestand die het geloof geeft dat het allemaal goed komt, en het licht eeuwig blijft schijnen.

Een meer dan verdiende staande ovatie volgde voor deze Bosch Requiem Lux Aeterna.

Fotografie: Angeline Swinkels

okt, 2017

Muziekfestival November Music bestaat 25 jaar
Interview met artistiek leider Bert Palinckx

Bert Palinckx is artistiek leider van November Music. Hij is al 18 jaar verbonden aan dit muziekfestival in ‘s-Hertogenbosch dat de slogan aanvoert ‘ muziek van nu door de makers van nu’.
November Music werd in 1993 opgericht en viert dit jaar zijn vijfentwintigjarig jubileum. Het festival duurt elf dagen van 2 tot en met 12 november en wordt op tal van locaties in ‘s-Hertogenbosch gehouden.

KLANKGAT: Wat doet een artistiek leider en hoe vult u dat leiderschap in?
Bert Palinckx: Ik zoek een samenhang binnen de programmering. Ik kijk wie waar en wanneer optreedt. Het is een soort puzzel waar ik bijvoorbeeld let of er niet teveel dezelfde genres op een bepaalde datum en locatie staan geprogrammeerd. Je wilt toch een spanningsboog in je programma bouwen, lijnen uitzetten, met op de laatste zondag een wat lichtere noot.
Ik praat vooraf veel met componisten over hun ideeën en kijk dan hoe die passen in het programma. Ik bemoei me niet met de inhoud. Daar zijn de componisten zelf verantwoordelijk voor.

November Music bestaat 25 jaar. Gaat dit een speciale editie worden?
Laat ik het zo zeggen: elke editie is mij lief. Het ligt niet in de aard van November Music om terug te kijken. We hebben geen speciaal retrospectief programma en zelfs niet een jubileumboek uitgebracht. November Music kijkt liever naar de toekomst.

Muziekfestival November Music bestaat 25 jaar — Dansgroep Panama Pictures op de Parade n.a.v. de opening November Music

Nou ja, het festival reserveert een hele dag voor één artiest. Zaterdag 4 november staat helemaal in het teken van John Zorn. Dat is, zover ik weet, nog nooit gebeurd.
(lacht) Eerlijk gezegd had ik John Zorn al voor vorig jaar gepland. Maar het kon toen niet en daarom is hij er nu. Met een flinke crew. Hij betekent veel voor de moderne muziek en krijgt van ons de ruimte om dat op 4 november te laten zien. Er komen zelfs mensen uit Moskou speciaal voor hem.

Het Bosch Requiem is door November Music overgenomen. Hebben jullie dingen gewijzigd, is er een andere insteek?
Bosch Requiem is inderdaad overgenomen van de Jeroen Bosch Stichting die inmiddels is opgeheven. Als eerste zijn wij uit de Sint-Jan gegaan. Het kerkbestuur drong aan om te blijven, maar we wilden het requiem een ander karakter geven, minder cerebraal. En de akoestiek is ook niet geschikt, het galmt er nogal.
Daarnaast wilden we het ook theatraler maken. We zochten een geschikte locatie en die werd uiteindelijk Theater a/d Parade. Op donderdag 2 november, Allerzielen, begint het Bosch Requiem op de Parade en wordt het binnen in het theater voortgezet. Buiten op de Parade gaat een deel van de voorstelling overigens door met Allerzielen als leidraad.
Er is ook een nieuw requiem geschreven door de componist Anthony Fiumara met een libretto van filosoof en schrijver De´sanne van Brederode uit Den Bosch.

November Music is niet zo bekend in Den Bosch. Zijn er plannen om daar wat aan te doen?
November Music was nogal elitair maar de laatste jaren is de programmering veel breder van opzet geworden zonder dat we inhoudelijk een kniebuiging hebben gemaakt. Het is nu eenmaal minder toegankelijke muziek die wij brengen.
Qua bezoekers is het leuk om te weten, dat een derde van de bezoekers uit Den Bosch komt, een derde uit Brabant en eenderde buiten Brabant.

Een tipje van de sluier van wat 2018 gaat brengen?
Het Requiem wordt een traditie. Daarover is een akkoord bereikt met de gemeente ‘s-Hertogenbosch. En volgend jaar gaan we meer vrouwelijke componisten en uitvoerders programmeren. Er zijn veel goede en belangrijke vrouwelijke componisten. Nu is de man-vrouw verhouding 70-30 procent ten gunste van mannen.
Verder willen we concerten opzetten met koren uit Brabant. Onder professionele begeleiding zullen zij bestaande, klassieke liederen zingen in de hele stad. En als laatste wat ik nog wil zeggen, is dat het allerbeste ensemble ter wereld, Klankforum Wien, naar November Music komt.