Jan van den Berg

Wim Klein, de laatste menselijke computer

De juiste muziek maakt zelfs getaltheorie leuk exact op het juiste tijdstip onderstreept

Een muzikaal verhaal maken over Wim Klein, de laatste menselijke computer, en het nog mooi, leuk en informatief maken ook. Jan van den Berg ging met ensemble VLEK de uitdaging aan.

Wim Klein

Wim Klein
Jan van den Berg en VLEK

Willem Klein leidde een bewogen leven. Al op de lagere school was hij extreem goed in hoofdrekenen. Hij wilde daarmee meteen het theatervak in, maar zijn vader dwong hem geneeskunde te studeren. Van Joodse afkomst werd zijn oudere broer opgepakt en omgebracht in Sobibor.

Wim is daarna door Europa gaan zwerven om zijn rekenkunsten te vertonen en heeft als hoofdrekenaar gewerkt bij het Mathematisch Centrum in Amsterdam, en later Cern in Zwitserland, omdat hij sneller uit zijn hoofd kon rekenen dan de toenmalige elektronische computers.

Wim werd wel Willy Wortel genoemd omdat hij enorm goed wortel kon trekken. En daarmee kwam hij in het Guinness book of records, omdat hij binnen een minuut de wortel kon trekken uit een getal van 216 cijfers. Als mens moet hij diep ongelukkig geweest zijn, alcoholisme, roken, vloeken, vluchtige relaties, en in 1986 is hij door messteken omgebracht. Een moord die nooit is opgelost.

Het programma

Deze slideshow vereist JavaScript.

Het begon met een zwart-wit film die nog bestaat van Wim Klein waar hij al mompelend in het Nederlands en Frans een stel moeilijke sommen oploste. Daarna stortte VLEK een keur van muziek over ons met veel verschillende stijlen, van blues, tot experimenteel, tot klezmer, tot jazz.

Jan van den Berg
getaltheorie

Jan van den Berg vertelde telkens wetenswaardigheden over het leven van Wim en over getaltheorie, om dat in een gezongen versie nog eens opnieuw te doen. Zo weet ik nu wat een perfect getal is, een overvloedig getal, wat het getal 6 of 12 zo interessant maakt en nog veel meer. En als je nu denkt: ‘gaap’ dan zit je er naast. Jan vertelde dit zo onderhoudend en vol verve, en de muziek onderstreepte het door de ritmiek en de klankbeelden zo goed dat het spannend was om er naar te luisteren.

De alcohol kwam aan bod, de schandknapen, de thematiek van de dood in Wim’s leven. Tegen de arts die toestemming vroeg om zijn hersens op sterk water te zetten na zijn dood zei hij dat dat niet nodig was omdat hij dat zelf al deed. Dit alles in een perfecte interactie tussen verteller en muziek, waar de boodschap soms door een stuk in de juiste stemming, dan weer door een enkele uithaal van een instrument op exact het juiste tijdstip werd onderstreept.

Zeer de moeite van het beleven waard.


VLEK
VLEK

Jan van de Berg – stem

VLEK bandleden vlnr:

  • Thomas Jaspers – drums
  • Bart van Dongen – keyboard, synthesizer
  • Jacq Palinckx – elektrische gitaar
  • Hans Sparla – trombone & accordeon
  • Jeroen Doomernik – trompet
  • Edward Capel – altklarinet & alt/sopraansax

Screenshots: Theater Adhoc | Wim Klein – de laatste menselijke computer | Youtube

Warme sound van Eddy & the Ethiopians

Record Store Day 2018

Record Store Day 2018 is de dag waar menig muziek- en vinylliefhebber reikhalzend naar uitkijkt. Veel releases komen op deze internationale feestdag van de platenzaak uit. Wat kleinschalig begon in 2008, groeide uit tot een wereldwijde feestdag, gevierd door zowel fans, artiesten alsmede de platenindustrie. In 2010 deed een aantal platenzaken in Nederland voor het eerst mee. Nu kent het feest een landelijke dekking. Record Store Day wordt op de derde zaterdag van april gehouden.

Den Bosch mag zich verheugen in drie heuse platenzaken; twee aan het Hinthamereinde – De Langspeelplaat en The Record Hustler – en één aan de Hinthamerstraat, Maestro’s Recordcafé. Deze zaak organiseert drie optredens op 21 april, de derde zaterdag van de maand. De optredens zijn van MOOON, Lukas Batteau en Eddy & the Ethiopians, drie bands die zeer verschillen in genre en stijl maar dat is wel zo leuk op deze Dag van de Platenzaak.

Eddy & the Ethiopians

Edward (Eddy) Capel is de sturende en stuwende kracht achter Eddy & the Ethiopians. De band maakt een mix van Ethiopische en West-Afrikaanse muziek, funk en hiphop grooves met jazzimprovisaties. En dat klopt helemaal ook als niet de gehele band komt opdagen. De nieuwe muzikant uit Eritrea meldde zich ziek. Hij speelt op een krar, een vijf- of zessnarige komvormige harp. Het is altijd het uitgangspunt van Edward Capel geweest om niet-Westerse instrumenten aan de band toe te voegen en zo de gewenste sound te bereiken.

De band is volledig op elkaar ingespeeld en als er dan wordt geïmproviseerd dan merk je dat niet eens, zo natuurlijk en professioneel klinkt het allemaal. Temeer omdat het een prachtige dag is in april met zomerse temperaturen, heeft het publiek wel zin in deze warme en aanstekelijke muziek. Met op sax Edward Capel, op percussie Kenrick Gunther, op keyboards Bart van Dongen, Laurence Bilger op dwarsfluit, John Maasakkers op drums en Jan Vanderlest op bass.

Deze slideshow vereist JavaScript.

KLANKGAT: Vertel eens wat over dat nieuwe album waar je het tijdens het optreden over had?
Edward Capel: Eind vorig jaar stopten de gitarist en de Ethiopische muzikant die mesenko [een enkelsnarige gebogen luit, red.] speelt. Wij gingen op zoek naar nieuwe muzikanten en ik heb een jongen uit Eritrea gevonden die op een krar speelt. Met hem zijn we nu een heel nieuw repertoire aan het opbouwen en zijn we met Eddy & the Ethiopians een repertoire aan het spelen, geïnspireerd op Eritrese muziek. De band vindt het belangrijk om Westerse en niet-Westerse instrumenten met elkaar te combineren.

En dat nieuw repertoire komt dan op dat nieuwe album?
In januari hadden we het openingsconcert van de gemeente Eindhoven in het Muziekcentrum en toen was het ook de eerste keer dat we speelden met Bereket, die Eritrese muzikant, en dat is zo goed bevallen dat we toen besloten door te gaan in deze nieuwe setting om een geheel nieuw repertoire te maken.
We spelen al twee jaar hetzelfde en dat is wel aan verversing toe. In januari zijn we er al mee bezig en ik ben van plan om vóór de zomer een demo in de studio te maken van het nieuwe werk en dan kijken we of we voor het eind van het jaar een nieuwe plaat of cd hebben.

Schrijf jij de meeste nummers?
Ja, ik componeer het meeste. Ik vraag aan Bereket wel eens wat omdat de sound duidelijk een inspiratie moet hebben uit Eritrea en Ethiopië. Ik informeer bij hem met vragen als ‘Wat voor beats gebruiken jullie’? Of vraag ik hem iets te zingen en op krar te spelen en dat op te nemen zodat ik dat kan arrangeren en de band het vervolgens kan spelen. Op het nieuwe album zal op ongeveer een derde van de nummers gezongen worden. Vandaag spelen we voor de eerste keer het nieuwe materiaal om te kijken hoe dat valt met publiek erbij. En het is een mooie gelegenheid om dat nieuw werk uit het repetitiehok te trekken. Het is goed om het live uit te proberen. Je moet jezelf toch eens voor de leeuwen gooien, nietwaar?

Soundcloud
Facebook