November Music 2022

nov, 2022

Eenmalige samenwerking Steve Coleman en Amstel Quartet
Als er wordt geïmproviseerd of een fout gemaakt dan heeft het publiek dat niet door

De Amerikaanse altsaxofonist en componist Steve Coleman gaat een eenmalige, langverwachte samenwerking aan met het Amstel Quartet. Het betreft daarnaast een wereldpremière van Steve Coleman. Dit alles vindt plaats in de Clubzaal van De Verkadefabriek georganiseerd door November Music 2022.

Steve Coleman

De naam en faam van Steve Coleman gaan hem voor gezien de drukte aan de deur van De Clubzaal. Het is dringen geblazen. In de passage naar de zaal is een fotoshoot aan de gang van het kwartet en Coleman himself. Er wordt in ieder geval flink geflitst.

Het is niet de eerste keer dat Coleman van de partij is bij November Music. In 2016 was hij er ook. Of in zijn eigen woorden: “They ask me once more so I think I didn’t mess up the first time.” Maar eerst speelt het Amstel Quartet een eigen nummer.

Deze slideshow vereist JavaScript.

Het stuk dat het kwartet speelt is minimalistisch avant-garde waarin melodie of ritme geen rol van betekenis spelen. Alleen tonen & klanken ijlen door de muisstille Clubzaal. Het vergt veel van het ongeoefende oor dat deze klanken doorseint naar het brein dat naarstig op zoek gaat naar vergelijkingsmateriaal. Helaas lukt dat niet. Stuk voor stuk zijn het zeer stilistische musici die zich zeer ver hebben ontwikkeld en niet alleen in jazz.

Het was een (kinder)wens van het Amstel Quartet om ooit nog eens te spelen met Steve Coleman en die wens komt deze avond uit. Steve Coleman verschijnt vanuit een ruimte achter de bar van de Clubzaal en neemt meteen de regie over. Zijn nieuwe compositie (onder de naam Was Ankh Djed lees ik in andere media, maar dat weet ik niet zeker) bestaat uit vier delen. Aanvankelijk haakt Coleman in op het minimalisme van zijn vier begeleiders maar solist als hij is, voert hij de boventoon – soms letterlijk.

Het nieuwe nummer – een heuse wereldpremière – beslaat de hele set, ondanks dat er momenten van stilte zijn als Coleman wat door bladmuziek frommelt. Niemand applaudisseert, men durft ogenschijnlijk niet. Naarmate de set vordert, wordt het minimale pad verlaten en voeren de vijf saxofonisten ons naar de highway van de jazz. Eerst heel kalm en gelijkmatig waarin je wel aanvoelt dat dat uit gaat monden in een krachtig eindspel. Coleman zit stevig aan het stuur maar gunt zijn begeleiders ieder de nodige ruimte. Het slot is buitengewoon dynamisch, ritmisch knap op elkaar inspelend.

Coleman maakt na afloop een praatje met het publiek. Hij vertelt dat deze samenwerking ook nieuw voor hem is. Hij kende het Amstel Quartet niet en hij is gewend om te schrijven voor muzikanten die hij kent. Het ging deze set wel eens fout of er gebeurde iets wat hij niet kende of niet had geschreven.

“Maar dat maakt niet zoveel uit. Het is een nieuw stuk en niemand weet daarom hoe het zou moeten klinken. Alleen wij met z’n vijven, wij weten het. “

nov, 2022

Anneleen Boehme wil zo veel mogelijk filmisch denken
De mix van klassiek en jazz was nooit de bedoeling geweest maar is gewoon ontstaan

Anneleen Boehme & Grand Picture Palace traden zondag 6 november op in Podium Azijnfabriek. Zij waren te gast bij de Muziekroute van November Music 2022. Anneleen heeft een jazz opleiding genoten en speelt op contrabas. Na haar optreden gaf zij een kort interview aan KLANKGAT. In februari 2019 trad LABtrio met Anneleen op in Jazz Factory. Lees hier dat verslag

Anneleen Boehme

KLANKGAT: Ik hoorde in het nummer Merlijn iets terug van Kapitein Zeppos. Klopt dat?
Anneleen Boehme: Oh, echt? Dat is niet de bedoeling, maar het is wel fijn dat je het er in hoort.

[Kapitein Zeppos is een Vlaamse jeugdserie uit de jaren ’60. Erg geliefd, ook vanwege de titelsong Living It Up van Bert Kaempfert, red.]

Ik moest er aan denken en heb het meteen genoteerd.
Leuk!

Dat was niet de bedoeling, zeg je.
Inderdaad maar wel fijn dat jij het zo oppakt. Ik probeer zoveel mogelijk filmisch te denken En als er dan beelden van series of films opkomen waar bij dat zou kunnen passen dan is mijn doel wel geslaagd.

Ramallah. Toen ik het nummer hoorde, kwamen allerlei Arabische tinten in mij op. Dat was voordat jij de titel noemde van dat nummer. Waarom Ramallah?
Ik ben er ooit geweest om te gaan spelen en het heeft een diepe indruk achtergelaten. Ik wou dat emotioneel afwerken van die periode om daar te zijn. En het is beetje een ode aan die stad, van dat hele Palestina-Israel gedoe. Ik wou daar graag mijn ei over kwijt.

Het is een heel bijzondere mix die je maakt, jazz met klassieke muziek. En ik dacht bij mijzelf, dit kan alleen in Europa.
Ja, dat weet ik niet. Ik hoop dat het buiten de grenzen ook kan. Het is eigenlijk nooit de bedoeling geweest. Ik heb nooit gedacht, nu ga ik eens een keer jazz met klassieke muziek mixen. Ik wil gewoon vooral mijn eigen nummers doen met de instrumenten die ik leuk vind. En dat werden strijkers. En zo wordt het dan ineens klassiek. Mijn ouders zijn klassieke muzikanten. Ik kreeg dat allemaal mee. Het lijkt mij een logische stap in mijn leven om dat zo te mixen met elkaar.

nov, 2022

Afwisseling troef bij Muziekroute November Music 2022
Van feeëriek naar de afvalstort om dan weg te dromen in Venetiaanse melodieën

De Muziekroute van November Music 2022 vraagt de nodige voorbereiding van de liefhebber. Op zondag 6 november is tussen 11:30 en 18:00 uur het aanbod zó groot én divers dat je wel een persoonlijke timetable moet opstellen.

Muziekroute 2022

Chiel Nugter is een productieve componist uit Den Bosch en Bart van Dongen is momenteel De Stadscomponist. Een scheutje chauvinisme is mij niet vreemd. Ik heb hen dan ook op mijn Muziekroute lijst staan. Verder laat ik me graag verrassen en daarom staan Sanne Sanne, XTRO, Anneleen Boehme en Jo Goes Hunting op mijn lijst.

In de Clubzaal van de Verkadefabriek zou om 12:00 uur Sanne Sanne met Sanne Huijbregts beginnen, maar door ziekte komt dat te vervallen. Greener Grass, een andere band van Sanne Huijbregts neemt de honneurs waar. Dat moest zaterdagavond nog op stel en sprong worden geregeld. Greener Grass balanceert tussen jazz, folk, pop en wereldmuziek. De band opent met het nummer Greener Grass.

De close-harmony van de drie vrouwen is engelachtig waarbij de zware stem van bassist Camiel Jansen een mooie aanvulling is. Het is een kalm begin van mijn Muziekroute, eigenlijk wat te lief voor mij. Ik ben toch meer in voor de rafelranden van de muziek.

Die rafelranden tref ik aan in Huis73 waar het trio van XTRO in een donkere Pleitzaal ieder achter een percussie installatie staat met als decor drie grote schermen. De geprojecteerde beelden zijn onrustbarend. Gigantische afvalstortplaatsen en vervuilde zeeën stromen voorbij. De set draagt heel toepasselijk de naam A Waste of Time, maar tijdsverspilling is het zeker niet.

Een set van 30 minuten blijkt een goede keuze en houdt het publiek scherp. XTRO combineert minimalmusic, electronica, akoestische instrumenten, theater en eigenlijk alles wat los en vast zit. Er is geen limiet, indachtig de woorden van de Amerikaanse componist John Cage dat muziek zich niet beperkt tot piano of viool.

Dat laatste gaat wel op voor het volgende concert van het Ensemble Chiel Nugter dat ook in Huis73 plaatsvindt

Deze slideshow vereist JavaScript.

Het ensemble speelt Masquerade, een productie uit 2021 van Chiel Nugter waar KLANKGAT aandacht aan heeft besteed. Het is druk in de Hofzaal van Huis73. Ik zie Bert Palinckx, artistiek leider van November Music in de zaal. De belangstelling voor de muziek van Chiel Nugter is terecht. De liefde voor melodie staat centraal in zijn werk. Met het album Masquerade (2021) worden we ondergedompeld in Mediterrane sferen.

Anneleen Boehme

‘Anneleen Boehme die als uitvoerend musicus even imposant is als de omvang van haar instrument‘. Zo wordt deze Belgische contrabas speler op haar Facebook pagina omschreven. Een waar woord. Maar toen ik de zaal van De Azijnfabriek binnenliep, dacht ik toch dat ik me had vergist. In plaats van een klassieke jazz opstelling, zag ik violisten. Was ik verkeerd? Nee, want die strijkers maken deel uit van Grand Picture Palace waar Anneleen mee toert. Ik had een kort interview met haar. Dat wordt in een apart artikel gepubliceerd.

Deze slideshow vereist JavaScript.

Anneleen wordt begeleid door het Grand Picture Palace met strijkers, koperwerk en een slagwerker. Het is een bijzondere mix van jazz en klassiek. Krachtig en prachtig van sound en harmonieus wanneer dat nodig is. Een heel bijzonder concert met als beloning een lang applaus. Ik spoed me naar Theater Artemis. Angel City van Bart van Dongen staat daar op het programma van de Muziekroute.

Bart van Dongen

Bart van Dongen is De Stadscomponist van ‘s-Hertogenbosch en dientengevolge een must in deze Muziekroute. Wat op deze muzikale zondagmiddag in Artemis te zien is, heet De Verwachting, het eerste deel van zijn compositie Angel City.

De Verwachting bestaat uit piano en zang, gesitueerd in een Middeleeuws aandoende decor, ja. een tafereel van het Spanje onder Moors bewind. Die associatie ligt misschien voor de hand door een van de zangers die uit Syrië komt.

In een donkere ruimte werpt een draaiende discobol (!) heldere lichtjes rond. Mysterie ten top mede door de uitdossing van de twee zangeressen en zanger. De inhoud ontgaat me maar het maakt wel indruk.

Jo Goes Hunting

Dan iets totaal anders. Helemaal nu, westers, rock, pop, jazz & dance in Willem Twee poppodium met Jo Goes Hunting ter afsluiting van deze Muziekroute. Groter contrast met Angel City is haast niet denkbaar en zodoende lijkt deze rockjazz groep uit Rotterdam.haast iets gewoons. Maar dan doe ik hen geen recht. Daar waar je denkt dat het jazzy wordt, komt de rockspirit om de hoek kijken.

Jo Goes Hunting - ©Mickey Obo — Jo Goes Hunting – ©Mickey Obo

Frontman/drummer/zanger Jimmi Jo Hueting haalt zijn inspiratie door op een hoek aan de Kruiskade in R’dam te luisteren naar de muziek die uit de open ramen van voorbij rijdende auto’s schalt. Dat is te merken aan de vele onvoorspelbare breaks. Jammer dat de stem van Jimmi deze middag de kracht ontbeert om deze set echt geslaagd te noemen.

De Muziekroute heeft mij gebracht waar ik op zoek naar was. Variatie, herkenning en onvoorspelbaarheid. Maar wat een overvloed. November Music is een muzikale suikeroom.

Coverfoto Jo Goes Hunting – ©Mickey Obo Photo

nov, 2022

November Music 2022 Muziekroute allesbehalve alledaags
Fear of missing out eindelijk overwonnen door enorm aanbod aan concerten

Mocht je bijgeval last hebben van FOMO* (zie subtitel) en eigenlijk wel in therapie willen, maar dat dan weer te duur vinden, dan is de November Music 2022 Muziekroute DE oplossing voor je. Startend om 11:30 kan je dan op een zondag een enorm aantal locaties en concerten afgaan. Je redt het nooit om ze allemaal te zien, dus ziedaar, via exposure therapie is het probleem opgelost!
Maar serieus, het is een enorme organisatie, en onderweg werd ik door enkel vriendelijke vrijwilligers geholpen aan een polsband, een plaatsje, koffie en noem maar op.

November Music 2022 – Muziekroute

Castello Consort

Zwaarbewapend met een A3 formaat plattegrond met planningen, locaties, namen en tijdstippen begon ik in de Toonzaal. Daar stonden niet de eersten de besten: Het Castello Consort, met hun in eigen beheer gebouwde orgel, bespeeld door Menno van Delft, en toegevoegde elektronica gemaakt door Rick van Veldhuizen verrasten met barokklanken die zeer goed samen gingen met eigentijdse elektronica en lastige maatsoorten. Precies gelijk blijven met muziek uit de computer, zeker als het lastig te spelen muziek is, is niet voor iedereen weggelegd. Maar ze sloegen zich prima door Stylus Phantasticus, voor hen geschreven door Martijn Padding, heen.

Bart van Dongen

Na een korte lunchbreak wist ik het Artemis Theater te vinden. Daar werd Angel City van Bart van Dongen uitgevoerd. Grotendeels in het duister, met een ronddraaiende discobol die rondwervelende sterren projecteerde stonden er drie bedekte figuren. Op klanken van piano en synths zongen ze elk stukken. In het Nederlands en Arabisch (voorzover ik verstaan kon). Met als thematiek de angst voor het onbekende in onzekere tijden brachten deze drie eerst elk in solo en daarna in samenklank een boodschap van hoop. Gelukkig kan je tijdens de wandeling naar de volgende locatie dit dan weer laten bezinken, omdat het qua muziek best wel ver buiten de gebaande wegen ging.

Opus Novum

Deze slideshow vereist JavaScript.

Op naar Studio Tramkade, in de Verkade fabriek.
Vier jongelui, twee achter de piano, de andere twee bezig met marimba, vibrafoon, en drums produceerden dan weer zeer subtiele, dan weer wilde jazz klanken. Hier en daar met klanken van met de handen bespeelde pianosnaren die soms wel aan scenes uit ‘Hell’ van Vangelis deden denken. Dit alles gemengd met een achtergrondfilm waarin mensen werd gevraagd welk instrument ze zouden spelen als ze dat in 1 dag konden leren. Maar ook werd muzikanten de vraag gesteld wat ze zouden doen als ze geen muzikant konden zijn. Met uiteenlopende composities en stijlen bleven ze verrassen en de aandacht vasthouden.

The Paper Ensemble

Ik had nog snel door willen schieten naar de Jazzwerkplaats, maar omdat ik rond de Tramkade minder bekend ben en de ingang niet zat waar ik verwachtte bleek ik in het Werkwarenhuis verzeild te zijn geraakt. Jammer van de gemiste jazz. Maar niet getreurd, The Paper Ensemble trad op. Ze lieten horen dat je met speciaal gemaakt papier allerlei klanken kan produceren die ook muzikaal interessant zijn. Schuur en schraap geluiden, maar ook ritmische drum-achtige klanken. In samenspel met Japanse instrumenten (begrijpelijke combinatie gezien de Japanse papierkunst) bouwden ze een geheel eigen werkelijkheid op.

Het was een dag vol vernieuwende en verkennende indrukken. Deze Muziekroute van November Music 2022 is niet voor je weggelegd als je alleen een ontspannen uitje met wel klinkende muziek wilt hebben. Maar zeer de moeite waard voor als je uit het stramien van het alledaagse durft te stappen.

nov, 2022

Bosch Requiem 2022 tot nu toe mooiste in de serie
Moderne troostrijkheid in klassieke klanken in het Jeroen Bosch Art Centre bij November Music 2022

Bosche Requiem 2022 is een indrukwekkend compositie van Joey Roukens, uitgevoerd door Amsterdam Sinfonietta en Nederlands Kamerkoor met dirigent Sofi Jeannin.

Bosche Requiem 2022

Het jaarlijkse Bosch Requiem (in samenwerking met Muziekgebouw aan ’t IJ) waar een componist gevraagd wordt speciaal voor deze gelegenheid een requiem te componeren klopte dit keer aan bij Joey Roukens.
Ik vind het als recensent fijn om zoveel mogelijk als een onbeschreven blad onbevangen te luisteren naar wat het muziekstuk met me doet.

Daarna lees ik allerlei materiaal na dat je over de componist en het werk kan vinden. En dan maar hopen dat mijn indrukken overeenkomst vertonen met wat al geschreven is! Zo zat ik vrijdagavond na een lange wacht in de tot ver op straat uitstekende rij mensen in het Jheronimus Bosch kunstcentrum.

Verslag

Bosch Requiem - ©Jostijn Ligtvoet — Bosch Requiem orkest – ©Jostijn Ligtvoet

Het orkest kwam op, de zangers kwamen op. Het is geen volledig orkest, ik zie heel veel snaarinstrumenten en percussie, maar geen blazers. Plots klinkt een geruis. Is het elektronica? Nee, dit klinkt meer naar rainstick. Langzaam begint de toon van een viool te klinken, later overgenomen door de bas. Het ‘Requiem Aeternum’ begint volgens goede traditie te klinken, als een zucht van verlangen en troost, mede ingegeven door de harmonie en de sprongen in de zang.

Ik hoor er Faure in terug, maar ook de subtielere stukken van Wagner lijken door te klinken. Zeer mooi uitgewerkte dynamiek golft op en houdt weer in. Soms wordt het wild, maar nooit te uitbundig, dan houdt het de pas weer in. Zeer mooi zijn de lijnen waarin de cello’s plots als een soort drum klinken. De samenwerking tussen percussie en pizzicato gespeelde snaren is erg mooi.

Het is zonder meer opmerkelijk hoeveel verschillende klankkleuren nog klinken uit het volledig besnaarde orkest. Langzame glissandos zowel in de zang als de snaren, en met name daar waar ze door elkaar heen gebeuren, leiden tot speciale klankeffecten. Het creatieve gebruik van de percussie met bel-achtige klanken voegt hier nog een extra dimensie aan toe.

Op een goed moment luiden de snaren de alten en sopranen in tot een welhaast angstige verstilling. Maar lang blijft dat niet hangen voordat een troostrijk gedeelte weer terugkomt in het Lacrimosa. Veel variatie in klankkleuren met een vleugje Stravinsky volgt. Welklinkende dissonanten (sorry muziektheoreten, maar het idee van wat een dissonant is, is wel eerder opgeschoven). En dan is het stil. Het is stil. Het is nog steeds stil. Na 2 minuten begint het geruis van een aangestreken gong.

JBACentre — energiek gezongen koorzang – ©Jostijn Ligtvoet

Energiek gezongen koorzang klinkt ons tegemoet. Bijna, maar net niet helemaal, uit de Engelse koortraditie. Dan weer klinken de violen zacht met toontjes die nauwelijks van zang zijn te onderscheiden. Meeslepend, meerstemmige contrapunt achtige zang, die allerlei thema’s in diverse toonsoorten herhaalt, met subtiele glissando’s voert ons mee door een stel Engelse volkslied achtige stukken. En op het eind wordt ons een ‘Good Night’ toegezongen.

Meeslepend

Bosch Requiem 2022 was een prachtig stuk, meeslepend en uitbundig maar nergens te veel, nergens ‘ out of control’. Misschien wel het mooiste requiem van de serie die ik heb gehoord voor het November Music festival. Het nalezen van achtergronden thuis in het prachtig verzorgde boekje verhoogde het plezier van de herinnering alleen maar.

Een klein puntje van kritiek zou zijn dat op sommige plekken het koor niet helemaal uit de verf komt. Ze kunnen dan qua volume niet op tegen de strijkers, waardoor ze net niet de plek innemen die de hunne had moeten zijn.

Fotografie: Jostijn Ligtvoet
Met dank aan November Music