Maandagavond 11 november klonk Xerrox Vol.4. in de Verkadefabriek. De Duitse avant-gardistische elektropionier Carsten Nicolai aka Alva Noto creëerde klankbeelden met behulp van software en soft synths, terwijl Ensemble Modern op akoestische instrumenten hiermee samenspeelde.

Xerrox Vol.4.

Kijk op YouTube naar Xerrox Vol.4. om een indruk te krijgen. Als pionier gebruikt Alva Noto voor het creëren van geluiden een software kopieerproces dat expres fouten introduceert, waardoor gesamplede geluiden vervormen.

Die bedt hij vervolgens in in een zee van korte frases waardoor een voortdurend bewegend geheel ontstaat. De naam Xerrox (met de foutief gekopieerde ‘r’) moet dan ook zeker symbolisch worden opgevat.

Mijn gevoel was nog het meest van rustig op de zeebodem zitten waarin langzaam van alles aan wier en schelpen en dieren (door de golven) voorbij komt, even in de buurt blijft en dan weer weggaat. Oordeelloos observeren van dat wat is.

Geluiden die hij maakt doen soms denken aan een snorrebot (Bora-Bora een Australisch Aboriginal muziekinstrument) zoals die ongeveer ook te horen is aan het begin van Chang Kuo van Vangelis (op de LP China).

Hier en daar laat het zich ook vergelijken met geluiden uit Die Schöpfung der Welt; oder 7 Tage Gottes van Carlos Perón. Het vrij uitgebreide Ensemble Modern speelde Xerrox Vol.4. zonder dirigent en om in deze muziek samen te blijven is een indrukwekkende prestatie.

Op de achtergrond werden voortdurend zwermen van punten geprojecteerd die in wiskundige vormen rondzweefden, waardoor een soort van totaal gevoel ontstaat, hoewel ik zelf er de voorkeur aan gaf mijn ogen dicht te houden. Dat bracht voor mij de klankenrijkdom meer tot leven.

In veel gecomponeerde muziek zit een ontwikkeling qua thematiek, een spanning wordt gecreëerd, er volgt een oplossing en eventueel een herneming van de eerste thematieken die door de nieuwe context een nieuwe betekenis hebben aangenomen. In deze muziek is dat niet zozeer het geval: het creëert een stemming waarin je je door de stroom van wat er gebeurt mee kan laten voeren.

Iets wat zich meer laat ervaren dan dat ik dat hier uit kan leggen. En dat meevoeren lukte uitstekend in de zaal. Reacties van deelnemers: “Zeer vet”, “Het voerde me echt helemaal mee, hoewel hij wel erg voorzichtig bleef”, “Het was prachtig”.

Die waardering uitte zich ook zeker in het hartelijk applaus na afloop van het ruim een uur durende werk.

Alva Noto