Dyane Donck Company

Dyane Donck Company: S.A.M. (Stop Annoying Me)

Troostrijke terugblik op de jeugd in Bach waardige fuga van beeld en geluid overdonderend vormgegeven

Ik zou deze voorstelling op vrijdagavond in de Verkadefabriek in het kader van Novembermusic van Dyane Donck Company als “fenomenaal” en “geweldig” kunnen omschrijven, maar deze woorden zijn me te veel aan inflatie onderhevig. Dus ik doe het anders: het applaus na afloop deed me blij zijn dat de muren stevig genoeg waren.

Dyane Donck Company S.A. M.

Dyane Donck Company
Dyane Donck Company S.A.M. ©Auke Hamers

Sommige mensen kwamen niet aan applaudisseren toe omdat ze te ontroerd waren, de tranen biggelden nog over hun wangen. Het laat zich vergelijken met een fuga van J.S. Bach in beeld en geluid, waarbij een bedrieglijk eenvoudig thema hernomen wordt, in tijd omgekeerd en in allerlei variaties met zichzelf speelt en inhaakt, waardoor het telkens aan betekenis blijft winnen.

Christopher Nolan zou trots geweest zijn op de tijdomkeringen, het in elkaar vervlechten van de thema’s en de perfectie waarmee de beelden en acties zijn samengevoegd.

Toen ik er na afloop nog even met Dyane over napraatte, zei ze heel bescheiden zoiets als: “componeren is eigenlijk niets meer dan het plaatsen van gebeurtenissen in de tijd. Alleen componeer ik niet alleen meer met geluid, maar óók met beeld, film, licht, beweging etc. Mijn interesse ligt in de  precieze synchroniciteit van al die dingen.

Dyane Donck Company
lofprijzingen – ©Barbara Medo

Wat mij betreft kan deze voorstelling van Dyane Donck Company als lesmateriaal compositie gebruikt worden op de hogere scholen. Mocht u na deze lofprijzingen de indruk krijgen dat ik diep onder de indruk ben, dan heeft u dat goed gezien. Maar waarom eigenlijk?

Allereerst het verhaal:
Een volwassen vrouw kijkt terug naar haar jeugd of wordt overspoeld door jeugdherinneringen, tijden van eenzaamheid en depressie. Uiteindelijk reist ze als het ware terug naar het eenzame kind en troost het (innerlijke) kind, waarbij haar eigen innerlijke worsteling ook wordt opgelost. Een worsteling die bij heel wat publiek duidelijk resoneerde.

November Music
overdonderend vormgegeven – ©Barbara Medo

Wat het zo overdonderend maakt is de manier waarop het is vormgegeven. Op de achtergrond wordt een film geprojecteerd, terwijl op de voorgrond mensen in het hier en nu met deze film interacteren, met een grote rol voor mezzo sopraan Els Mondelaers.

En dat gaat heel ver tot beurtzang aan toe. Op de voorgrond is soms een halfdoorzichtig gordijn aanwezig die nog een laag toevoegt omdat hier nog een beeld op verschijnt.

Tijd in de ene setting loopt soms de ene kant uit, terwijl de film in reactie achteruit loopt, zo verdwijnen de letters “I am all alone” juist van de spiegel waarop het jonge meisje iets schrijft in de interactie met wat er op het toneel gebeurt.

Thema’s als “Smile” uit de film Modern Times van Charlie Chaplin worden in allerlei settings herhaald. En door het telkens vervlechten van thema’s komen de volwassen vrouw op de voorgrond en het meisje in de film uiteindelijk bij elkaar: een mooi moment van zelfacceptatie.

En dan heb ik het nog niet over de muziek gehad, ook hier vervlechting van elektronica en live muziek waarbij de leden van Cello Octet Amsterdam ook onderdeel van het toneel zijn.

November Music
Cello Octet Amsterdam – ©Barbara Medo

De elektronische klanken zijn fantastisch geïntegreerd met het geheel, eisen de aandacht niet op, maar ondersteunen de emoties van dat moment. Waarbij niet eens opvalt hoe mooi die klanken wel niet gedesigned zijn. En dan zijn er al die flarden van gedachten die opdoemen, soms veroordelend, soms troostrijk, altijd tot nadenken stemmend.

Nu ga ik niet elke thematiek hier herhalen, als u het niet gezien hebt is het meer dan de moeite waard om naar een vervolgvoorstelling te gaan. Een tweede keer naar Dyane Donck Company gaan is trouwens ook geen gek idee. Daar is volgend jaar nog kans toe in Breda, Den Haag en Amsterdam, zie de agenda op dyanedonck.com


Fotografie: Barbara Medo en Auke Hamers
Coverfoto: Barbara Medo

Muziekroute 2023

Fear of missing out bij Muziekroute 2023

Veel mooie klanken met absolute uitschieter van Dyane Donck Company: Lost in isolation

Onderdeel van November Music is de Muziekroute: gedurende een groot gedeelte van de dag kan je allerlei concerten bijwonen en kunstinstallaties of multimedia presentaties bezoeken in een door jou zelf te kiezen volgorde en selectie. En er valt heel veel te kiezen in zeer uiteenlopende genres. Dat geeft meteen wel praktische problemen bij de keuzes die je maken moet.

Muziekroute 2023

Door de aansluiting van de stukken zou je wensen om over een Star Trek teleporter te beschikken. En als je last hebt van Fear of missing out (zoals Ayanna Witter Johnson) dan kan je deze dag meteen als een soort exposure therapy zien.

Muziekroute 2023
Fear of missing out – ©Jostijn Ligtvoet Fotografie

Toch is het een enorm mooi initiatief, los van de enorme hoeveelheid muziek en beelden die je horen en zien kunt, heb je ook de gelegenheid om andere mensen te ontmoeten (ik had een aantal heel leuke ontmoetingen in allerlei wachtrijen) en Den Bosch wat beter te leren kennen (ik heb als niet-Bosschenaar wat rond lopen zoeken naar allerlei locaties).

Muziekroute 2023
Paloma Lázaro Arteaga – ©Jostijn Ligtvoet Fotografie

Zoals altijd is het niveau van Muziekroute van alle optredende groepen heel hoog, met zeer goede beheersing van hun instrument en de stukken die ze speelden. Toch maakte ik een optreden mee dat qua creativiteit, samensmelting van diverse media en vertolking van het concept alle andere met stukken sloeg.

Dyane Donck Company: Lost in isolation

Kern van dit spectaculaire multimedia en muziekgebeuren zijn de tekeningen die Iris Bouwmeester in isolatie maakte tijdens de coronaperiode. Die werden omgewerkt tot animaties door Jos Meijers.

Muziekroute 2023
Dyane Donck Company – ©Jostijn Ligtvoet Fotografie

Daarbij was muziek gecomponeerd met zowel pop als avant-garde elementen en electronica. Waarbij met name een stuk percussie opviel. De animaties werden op een doorlatend scherm geprojecteerd zodat woorden en beelden in de lucht leken te hangen terwijl je de musici die de uitvoering gaven daarachter kon zien. Een prachtig stuk 3D-achtige techniek.

Als toeschouwer werd je plots in je nekvel gegrepen en door een keur van emoties in muziek en klank en beelden heen gesleurd. Soms opstandig, dan weer beschouwend en berustend.

Dyane Donck Company
Dyane Donck Company – ©Jostijn Ligtvoet Fotografie

De uitvoering had een mooie en duidelijke opbouw met een goed gedefinieerd hoogpunt. Klank was soms makkelijk te volgen pop en dan weer avant-gardistische klanken, die nergens ‘ te ver’ gingen in de beleving. Zo ontstond een ervaring die je nog wel even bezig houdt.

Bart van Dongen

Bart van Dongen
Bart van Dongen – ©Jostijn Ligtvoet Fotografie

In de bibliotheek speelde zijn ensemble twee stukken die Bart heeft gecomponeerd. ‘Wanneer houdt het op’ een stuk over de eeuwig durende oorlogen, dat Bart al voor de inval in Oekraine heeft gecomponeerd, maar nu alleen maar nog actueler is geworden (helaas).

Met Fie Schouten (basklarinet) en Gonçalo Almeida op de contrabas, maakten ze een keur van geluiden die samengevoegd het bovenstaande idee tot leven brachten. Opvallend waren de diverse technieken van Fie (tongue slapping, growling) en de geluiden die ze wist op te wekken.

Fie Schouten
Fie Schouten – ©Jostijn Ligtvoet Fotografie

Gonçalo liet allerlei gromgeluiden en heel mooie boventonen horen die soms meer aan een fluit dan een contrabas deden denken. Geen vrolijk stuk, maar zeker met een bijzondere zeggingskracht.

Gelukkig konden we daarna nog genieten van een mooie lentedag in het park, en luisteren naar de vrolijkheid van spelende kinderen in dit muziekstuk. Erg mooi om naar te luisteren.

Vincent van Amsterdam & Luna Quartet
Ik zou het heerlijk gevonden hebben hier een positieve recensie over te schrijven. Helaas bleek de zaal al vol te zijn en was er geen plek meer. Voor een dame die helemaal uit Den Haag was gekomen en voor wie de deur ook dicht bleef wel een hele domper.

Naïssam Jalal: Quest of the Invisible

Deze zeer sympathieke dame speelt prachtig fluit en heeft een techniek ontwikkeld waarin ze fluitspel en zang heel snel afwisselt, wat tot bijzondere klankbeelden leidt.

Muziekroute 2023
Naïssam Jalal – ©Erwin Engelsma

Daarnaast speelt ze Arabische bamboefluit. Met haar trio (piano en contrabas) maakt ze allerlei fusion vormen waar ze ideeën mee uitbeeldt zoals de extase als je de aanwezigheid van god voelt, of de vrede bij het vallen van de nacht.

Opvallend was het begin: de piano zette een thema in dat aan een passacaglia van Bach deed denken, en ontwikkelde zich tot lekkere jazz, waar dan plots de toch wat Arabische klanken doorheen gingen van de bamboefluit. Een tikje bijzondere maar wel lekkere combinatie.

Ensemble Oihua – On The Road – Hommage aan Wim Henderickx

Ensemble Oihua
Ensemble Oihua – ©Saskia Venegas

In de vroege ochtend van Muziekroute 2023 zat de zaal toch al helemaal vol. Oihua speelde een aantal stukken ter nagedachtenis aan de inmiddels overleden Henderickx. Het is muziek waar je van houden moet, elk instrument doet om de beurt een opgewonden zegje om dan weer in het geheel te versmelten.

Met de elektronica wordt er dan een speciale atmosfeer neergezet. En het is razend knap om dit zo te spelen en als geheel bij elkaar te blijven. Voor de fijnproever!

Deuss Music – Rebound
Pakweg een half uur lang allerlei verschillende animaties met muziek voor solo instrumenten bekijken en beluisteren. Allerlei stijlen allerlei vormen. Van lief tot baldadig. Van cartoonachtig tot abstract.

Een leuke zit voor wie er zo lang de aandacht bij kan houden. Maar voor sommigen was het net iets te veel van het goede. Jammer, de artiesten hebben er veel werk in gestopt en ik vond het leuk om alles zo voorbij te zien trekken.


Coverfoto: Erwin Engelsma
Fotografie: Jostijn Ligtvoet Fotografie
Screenshots: diverse animaties project Rebound van Deuss Music