Abel van Gijlswijk lijkt geen rol lijkt te spelen, maar praat gewoon oprecht en direct richting het publiek, zonder ook maar enige muur daartussen. Donderdagavond 18 december maken de grijze opa- en omakapsels in de Verkadefabriek plaats voor jonger publiek. Zonnebrillen en hippe alternatieve kledingstijlen kenmerkt het publiek dat zich in de foyer klaarmaakte voor de theatershow van Abel van Gijlswijk: ‘Rebranding Anarchisme’.
Abel van Gijlswijk: Rebranding Anarchisme
‘Kaaanker… kanker kanker kanker.. kanker..’ begint Abel als het podium verlicht wordt na een aantal knallen en felle lichtflitsen. ‘Uit chaos komt ’t mooiste voort’ is groot te lezen op zijn eigen tourshirt. Hij begint te vertellen over hoe lekker het woord ‘kanker’ klinkt en hoe het zich perfect leent als scheldwoord. In tegenstelling tot het n-woord dat bedacht is óm te beledigen, is kanker een medische term voor een ernstige ziekte. Die ziekte is zo ernstig, dat het niemand bespaart laat. Kanker heeft schijt aan íedereen en is daarom een heel goed scheldwoord.
‘Wil je dat woord niet meer gebruiken?’ vroeg iemand in de supermarkt aan Abel. ‘Je weet niet hoe het is om iemand te verliezen aan kanker’ voegde ze eraan toe. Blijkbaar weet Abel wel hoe dit is, want hij vertelt dat zijn vader er niet lang terug ook aan overleed. Voor hem was het woord kanker gebruiken een manier om er mee om te gaan. Hij raadt iedereen aan het woord te gebruiken.
Abel vertelt lachend dat zijn favoriete kanker van het jaar een maand terug bij Jinek op tv was.
Waarbij een activist zich aan de tafel had vastgelijmd en uiteindelijk op het tafelblad wordt weggedragen. Met pijn komt deze gast los waarbij hij ‘kanker’ zegt op een manier die op tekst niet is uit te drukken. Het gaat om het moment, de emotie en de oprechtheid waarmee die kanker uit zijn mond komt.
Anarchisme
Dan vertelt Abel een stuk over anarchisme. Met zijn ‘Hang Youth’ heeft hij veel scherpe maatschappijkritische teksten die bij een breed publiek aanslaan. Omdat Hang Youth op Pinkpop gespeeld heeft en shirtjes verkoopt, waren ze niet welkom om te spelen op een anarchistisch festival.
Ironisch, omdat in het anarchisme juist nagestreefd wordt dat niemand ondergeschikt (of bovengeschikt) is aan iets of iemand.
Als hij een nummer van zijn werk onder eigen naam live gespeeld heeft, vraagt Abel of er VVD’ers in de zaal zijn. Niemand steekt een hand op. Abel vertelt enthousiast over dat er soms wel eens jochies van puberleeftijd in de zaal zitten die dan heel opvallend naar hun vader wijzen.
Op natuurlijke wijze praat Abel verder en geen moment verveelt. Het verschil met gebruikelijk theater is dat Abel geen rol lijkt te spelen, maar gewoon oprecht en direct richting het publiek praat, zonder ook maar enige muur daartussen. ‘Je hoeft geen intolerantie te tonen aan intolerante mensen’ is een slimme zin die me bijblijft. ‘Vlaggen zijn echt intolerante kanker dingen eigenlijk’, gaat Abel verder. ‘Wij wonen dan in Nederland… en dat heeft dan een vlag en een grens. Wat is een grens nou eigenlijk? Een grens is niet meer dan een lijn in het zand.. nog niet eens eigenlijk! Het is een fucking denkbeeldige lijn.
En dan dat WK nu ook. Het ergste vind ik nog die reclame met Typhoon. Dat hij dan zegt ‘Oranje dat ben ik’ nou oke dan.. ‘Oranje dat ben jij’ .. wacht NEE hou me erbuiten Typhoon!’
Abel performt een nieuwe pokoe die nog moet uitkomen, Verfbommen. Ook deze zit strak in elkaar en kent scherpe teksten. Daarna leest hij een verhaal voor waarmee hij elke voorleeswedstrijd zou winnen. Het is een politiek verhaal over Youssef en Dimiti, waaruit de volgende uitspraak ontstaat: ‘Politiek is eigenlijk het praten over of we wel of niet mogen roken op het dek, terwijl de hele kankerboot zinkt.’
‘Je hoort vaak mensen zeggen van ‘Wat is het een chaos in de politiek.. of bij de Belastingdienst’ maar dat zou juist zo moeten zijn. Het probleem is dat dat er daar een te grote hoeveelheid aan orde is.’
Het praten wordt weer afgewisseld met een stukje live rapperformance met Abels nummer MEESTER SUN TZU ZEGT wat een knap kunstwerk te noemen is. Het is niet zomaar een rap, ook niet zomaar spoken word en ook niet zomaar wat muziek. Het is een gouden match van deze drie elementen inclusief een aantal wijze lessen. Nadat Abel vertelt over een ruzie tussen hem en een vriend van hem die ontstond door welke definitie je toekent aan het woord ‘wetenschap’ vertelt hij plots dat het het einde van de show is. Dat hij heeft verteld wat hij wilde vertelde en dat de rest gewoon bonus is. Of dit echt zo is valt te betwijfelen, want er komen nog mooi stukken aan.
Liefde
Na een mooie opbouw tot de geniale (en geloofwaardige!) vergelijking tussen kapitalisme en een kankercel. Ook laat hij zien dat goede mensen verplicht slechte dingen moeten doen door kapitalisme. Hoe moet het dan wel? Liefde. Hoe cliché en afgezaagd het ook klinkt (zo vertelt Abel) het is iets wat wij in elk geval allemaal kennen en van houden. Daarvan uit moet worden gehandeld, omdat het veel meer waard is dan geld én het is universeel.
Er is niemand die denkt ‘Nee liefde dat is echt kut man’. Hoe Abel dit vertelt komt erg oprecht over. Het is inderdaad een mooi iets om altijd vanuit te handelen. Je zou dan niet verkeerd kunnen zitten.
De conclusie van de show lijkt hier te zitten. Hoe ik het persoonlijk opvat gaat ‘Rebranding Anarchisme’ niet per se over een tegencultuur of over zonder hiërarchie leven, maar over liefde.
Ingeleid met een briljante en oprechte razernij aan woorden begint Abel aan nog een live nummer, ditmaal met zijn rug naar het publiek. Het past bij de situatie en het thema.
Wel zijn de stroboscooplichten aan de heftige kant. Die zonnebrillen die een paar gasten dragen komen nu wel goed van pas. De verhouding van het volume tussen de backing track en de vocalen kan ook wat gebalanceerder. Het is wel de perfecte song om mee te eindigen.
Ook MOOI MOMENT (OM TE STOPPEN MET PRATEN) kent weer geniale lyrics, waarvan ‘Als je niet werkt voor een baas kan je pas werken met bazen’ een favoriet is. Eerder in de show sprak Abel nog over hoe je in het theater zo mooi een ‘opkankermuziekje’ hebt als het zaallicht aan gaat zodat het publiek weet dat het moet opkankeren. Het slot zat zo goed in elkaar, dat dit muziekje niet eens nodig was.
Omarm Chaos
Na de show neemt Abel alle tijd voor fans. Praatjes en foto’s worden gemaakt terwijl de merchandise ook over de toonbank vliegt. En terecht, want dat uit chaos ’t mooiste ontstaat ben ik na deze show heilig van overtuigd. Na een inspirerend gesprek met Abel en met een nieuw shirt verlaat ik de Verkadefabriek. Ik omarm de chaos die me tegemoet komt de komende tijd (vandaar ook dat een week later dit artikel pas verschijnt) en wie weet wat er uit voortkomt.
Met grote dank aan Theaterbureau de Mannen – Thomas Bruining voor de foto’s.