Jan van den Berg

Wim Klein, de laatste menselijke computer

De juiste muziek maakt zelfs getaltheorie leuk exact op het juiste tijdstip onderstreept

Een muzikaal verhaal maken over Wim Klein, de laatste menselijke computer, en het nog mooi, leuk en informatief maken ook. Jan van den Berg ging met ensemble VLEK de uitdaging aan.

Wim Klein

Wim Klein
Jan van den Berg en VLEK

Willem Klein leidde een bewogen leven. Al op de lagere school was hij extreem goed in hoofdrekenen. Hij wilde daarmee meteen het theatervak in, maar zijn vader dwong hem geneeskunde te studeren. Van Joodse afkomst werd zijn oudere broer opgepakt en omgebracht in Sobibor.

Wim is daarna door Europa gaan zwerven om zijn rekenkunsten te vertonen en heeft als hoofdrekenaar gewerkt bij het Mathematisch Centrum in Amsterdam, en later Cern in Zwitserland, omdat hij sneller uit zijn hoofd kon rekenen dan de toenmalige elektronische computers.

Wim werd wel Willy Wortel genoemd omdat hij enorm goed wortel kon trekken. En daarmee kwam hij in het Guinness book of records, omdat hij binnen een minuut de wortel kon trekken uit een getal van 216 cijfers. Als mens moet hij diep ongelukkig geweest zijn, alcoholisme, roken, vloeken, vluchtige relaties, en in 1986 is hij door messteken omgebracht. Een moord die nooit is opgelost.

Het programma

Deze slideshow vereist JavaScript.

Het begon met een zwart-wit film die nog bestaat van Wim Klein waar hij al mompelend in het Nederlands en Frans een stel moeilijke sommen oploste. Daarna stortte VLEK een keur van muziek over ons met veel verschillende stijlen, van blues, tot experimenteel, tot klezmer, tot jazz.

Jan van den Berg
getaltheorie

Jan van den Berg vertelde telkens wetenswaardigheden over het leven van Wim en over getaltheorie, om dat in een gezongen versie nog eens opnieuw te doen. Zo weet ik nu wat een perfect getal is, een overvloedig getal, wat het getal 6 of 12 zo interessant maakt en nog veel meer. En als je nu denkt: ‘gaap’ dan zit je er naast. Jan vertelde dit zo onderhoudend en vol verve, en de muziek onderstreepte het door de ritmiek en de klankbeelden zo goed dat het spannend was om er naar te luisteren.

De alcohol kwam aan bod, de schandknapen, de thematiek van de dood in Wim’s leven. Tegen de arts die toestemming vroeg om zijn hersens op sterk water te zetten na zijn dood zei hij dat dat niet nodig was omdat hij dat zelf al deed. Dit alles in een perfecte interactie tussen verteller en muziek, waar de boodschap soms door een stuk in de juiste stemming, dan weer door een enkele uithaal van een instrument op exact het juiste tijdstip werd onderstreept.

Zeer de moeite van het beleven waard.


VLEK
VLEK

Jan van de Berg – stem

VLEK bandleden vlnr:

  • Thomas Jaspers – drums
  • Bart van Dongen – keyboard, synthesizer
  • Jacq Palinckx – elektrische gitaar
  • Hans Sparla – trombone & accordeon
  • Jeroen Doomernik – trompet
  • Edward Capel – altklarinet & alt/sopraansax

Screenshots: Theater Adhoc | Wim Klein – de laatste menselijke computer | Youtube